از ميان عرفان‌های مختلفی كه از قديم و جديد در دنيا وجود داشته و دارند، عرفان اسلامی به لفظ صوفی و تصوف اختصاص يافته است؛ يعني عرفان اسلامی را تصوف و شخص عارف را صوفی مي‌گويند.
سعی ما در این نوشتار بر این است که دورنمايی از دو واژه اساسی عرفان و تصوف، به‌دست دهيم.
وافى كتاب حديثى است كه تمام احاديث موجود در كتب اربعه شيعه (كافى، من لا يحضره الفقيه، تهذيب و استبصار) را جمع‌آورى كرده است. مرحوم فيض کاشانی در اين كتاب علاوه بر جمع‌آورى اين روايات سعى كرده است تا مشكلات موجود در آنها را شرح و تفصيل دهد.
وحدت شخصیه وجود از نگاه عرفا عبارت است از اینكه یك وجود به‌هم‌پیوسته و یك‌پارچه و نامتناهی همه واقعیت را فرا گرفته، و همان وجود خدای متعالی است و هرچه غیر اوست همه تجلیات و شئون اویند.
در روایات، عباراتی که دلالتی روشن بلکه صریح بر توحید عرفانی دارند، بسیار پرشمارند. یکی از مسائل حساس و مهم در باب توحید که در روایات دقیقاً بدان اشاره شده است، حفظ بینونت و تغایر حق و خلق است. موحد واقعی آن است که هیچ‌گاه این دو را با‌هم نیامیزد. اما نکته اینجاست که چه نوع بینونت و جدایی بین حق و خلق است؟ در روایات تأکید شده است بینونت بین خالق و مخلوق، صرفاً بینونت وصفی و فقط ناظر به اوصاف است، و باید مراقب بود این بینونت به‌حدی نرسد که به جدایی وجودی (بینونت عزلی) بین ایشان بینجامد.
وراز به معنای مراد، محبت حق جلّ و علا باشد که در دل ایشان مخفی است و علی الدوام صمم و بکم هستند.
بین دو اصطلاح وصی ظاهر و وصی باطن نسبت عموم و خصوص من وجه برقرار است؛ زیرا گاهی کسی صلاحیت دستگیری بنفسه دارد ولی از طرف استاد معرفی نمی‌شود (وصی باطن فقط) و گاهی کسی از طرف استاد به دیگران معرفی می‌شود که بنفسه توانائی دستگیری ندارد و از طریق ولایت باطنی و اشراف استاد قبلی دستگیری می‌نماید (وصی ظاهر فقط) و گاهی هر دو با هم جمع می‌شوند و شخص هم قابلیت ذاتی باطنی دارد و هم توسط استاد قبلی معرفی رسمی می‌شود (وصی ظاهر و باطن).
وفا یعنی سالک از آنچه به عنوان مسلمان، مؤمن یا سالک توبه کرده است، برای همیشه دوری کند و هرگز به آن برنگردد و هر چه را عهد کرده به‌جا آورد، از انجامش دریغ نورزد و به وعده‌های خود به استاد و راهنمای سفر وفادار باشد و تخلّف نورزد.
وقت از اصطلاحات مهم عرفانی است و همراه با حال و مقام یاد می‌شود. وقت خوش عارفانه همانا نوعی «بی‌وقتی» و رها شدن از سیطرهٔ زمان و مکان است. وقت ظرف شهود و مشاهدهٔ عارف است.
ولایت عبارت است از ارتباط بی‌واسطه انسان کامل با حق‌تعالی که از طریق فنای در حق حاصل می‌شود و انسان در این مسیر بدون هیچ واسطه‌ای معارف و حقایق را از خداوند اخذ می‌نماید.