حقیقت شرع مقدّس ریاضت نفس است! یعنی راه، راه ریاضت نفس است و غیر از این راه راهی وجود ندارد. راه، راه منکوب کردن نفس است! راه راهی است که انسان باید خلاف هوای نفس عمل کند.
انسان باید این کار را با ریاضت انجام دهد. انسان باید ریاضت بکشد، فلذا أمیرالمؤمنین علیه‌السّلام می‌فرمایند: الشَّریعَة ریاضَة النَّفْسِ.(غررالحکم ودررالکلم، ص۳۷)
«شریعت عبارت است از ریاضت نفس.» نفرمودند: فی الشَّریعَة ریاضَة النَّفسِ. «در شریعت ریاضت نفس است.» بدین معنی که شریعت بخشهائی دارد که یک بخش آن ریاضت نفس است، نه! می‌فرمایند: الشَّریعَة ریاضَة النَّفْسِ. «حقیقت شرع مقدّس ریاضت نفس است!» یعنی راه، راه ریاضت نفس است و غیر از این راه راهی وجود ندارد. راه، راه منکوب‌کردن نفس است! راه راهی است که انسان باید خلاف هوای نفس عمل کند و هرچه بیشتر خلاف هوای خودش عمل نمود بیشتر بهره می‌برد.
مَنِ اسْتَدامَ ریاضَة نَفْسِهِ انْتَفَعَ. (غررالحکم ودررالکلم، ص۶۰۸) «اگر کسی ریاضت نفس را ادامه دهد و دائماً در مقام ریاضت نفس باشد بهره می‌برد.» دوام ریاضت، شرط انتفاع است، نه اینکه اگر انسان یک مرتبه ریاضت کشید کافی باشد.
شرایط لازم برای سیر و سلوک الی الله: ترک عادات، رفق و مدارا، وفا، ثبات، مراقبه، محاسبه، مؤاخذه، مسارعت، ارادت، ادب، نیت، صمت، جوع، خلوت، سهر، دوام طهارت، خاکساری، ترک لذات، کتمان سرّ، استاد، ورد، نفی خواطر، ذکر، فکر.