عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

راه شکستن بت نفس

انسان اگر از هستی خود بگذرد همه حجابها را گذرانده است. بزرگ‌ترین بت، این نفس است که در کلام بزرگان آمده است: النَّفسُ هیَ الصَّنَمُ الأکبَرُ. (رساله‌سیروسلوک منسوب‌به‌بحرالعلوم، ص۱۱۳؛ و تمهیدات عین‌القضاة، ص۲۰۹.)

حقیقةً بزرگ‌ترین بت و حجاب همین است و این منیّت و خودیّت باید شکسته شود. کی این منیّت و خودیّت شکسته می‌شود؟ وقتی‌که انسان مجاهده داشته باشد و دائم بر سر نفس بزند و نسبت به حضرت حق در تواضع مطلق و ذلّت محض باشد، با مراقبه و ترک مشتهیات و اشتغال به طاعات و عبادات و طول سجود و...

سالک باید این سجده یونسیّه را که بزرگان فرموده‌اند انجام دهد. مرحوم قاضی می‌فرمودند: برای سالک لازم است در شبانه‌روز یک سجده طویله داشته باشد. بالأخره اگر کسی خدا را می‌خواهد باید این سجده طولانی را انجام دهد.

مرحوم میرزا جوادآقای ملکی تبریزی نیز می‌فرمودند: استاد ما می‌فرمود: دو چیز در نورانیّت سالک موءثّر است: یکی سجده یونسیّه و دیگری در شبهای جمعه و عصر جمعه صد مرتبه سوره قدر بخواند.

کار باید کرد. مجاهده باید کرد. مراقبه باید داشت. باید نسبت به خدا تواضع داشت. زاری و بکاء داشت تا اینکه این نفس، شَیْطانی أَسْلَمَ عَلَی یَدی [مناقب‌ءَال‌أبی‌طالب‌علیهم‌السّلام، ج۱، ص۲۳۰؛ و مجمع‌الزّوآئد، ج۸، ص۲۲۵؛ «شیطان من به دست من تسلیم شده است.»] شود.

مطالب جدید