خلوت عبارت است از دوری جستن از دیگران در حال عبادت و ذکر. خوب است سالک اتاقی را با شرایط خاصی برای ذکر در نظر بگیرد، مثلاً کوچک باشد، ساده باشد، پاک باشد، معطر باشد، از سر و صدا به دور باشد.
خلوت دو گونه است: عام و خاص.
خلوت عام: عبارت است از کنارهگیری از غیر اهل الله بهخصوص از غیر فرهیختگان و این همان معنای عزلت است.
خلوت خاص: عبارت است از دوری جستن از دیگران در حال عبادت و ذکر.
استاد میفرمود:
«خوب است سالک در خانهاش اتاقکی را برای ذکر بسازد و در نظر بگیرد».
۱. کوچک باشد یعنی در حدّ گنجایش سالک باشد.
۲. یک در بیشتر نداشته باشد و پنجره نیز نداشته باشد.
۳. ساده و دور از تجمّلات باشد.
۴. حتی آجر و گچ و آهن و سقفش پاک باشد.
۵. معطّر باشد و در آن از بُخُورات و به خصوص کندر در هنگام ذکر استفاده شود. استاد میفرمود:
«دود کردن عود و کُندر در هنگام ذکر در دفع ارواح خبیثه و تلطیف جوّ مؤثّر است»
و میفرمود:
«کندر اثرش از عود بیشتر است».
۶. در جایی ساخته شود که از ازدحام و سر و صدا به دور باشد.
۷. کف آن خاک یا حصیر باشد و از فرش کردن با فرشهای خوشنشین اجتناب شود.
در روایات بر وجود مصلّی (نمازخانه) در خانه تأکید شده است. جایی که دائماً سجاده پهن است و به نماز و عبادت اختصاص دارد. رسول الله و فاطمه زهرا و همهٔ ائمه: در خانه مصلی داشتهاند و مستحّب است انسان با مصلی همچون مسجد رفتار کند. خانوادهٔ شهید مطهری گفتهاند: ما پس از شهادت آن عزیز از مصلای ایشان برکتهایی فراوان حتی شفای مریض، دیدهایم.
شرایط لازم سلوک: ترک عادات، عزم، رفق و مدارا، وفا، ثبات، مراقبه، محاسبه، مؤاخذه، مسارعت، ارادت، ادب، نیت، صمت، جوع، خلوت، سهر، دوام طهارت، خاکساری، ترک لذات، کتمان سرّ، استاد، ورد، نفی خواطر، ذکر، فکر.