ماه شعبان براى سالك إلى اللّه بسيار با ارزش است. يكى از شبهاى قدر در اين ماه مىباشد و كسى در آن متولد شده كه خداوند بواسطه او وعده پيروزى به تمامى دوستان، پيامبران و برگزيدگانش -از زمانى كه پدر ما حضرت آدم (على نبينا و آله و عليه السلام) در زمين ساكن شده- داده است.
شعبان ماه پیامبرگرامی است که حضرت فرمودند:
«شعبان شهري، رحم اللّه من اعانني على شهري،شعبان ماه من است، خداوند كسى را كه مرا در ماهم يارى كند، بيامرزد».
انسان مومن در این ماه میتواند با نماز، صدقه، مناجات، روزه و .. آن حضرت را برای دستگیری یاری کندامام علی علیه السلام فرمودند:
«ما فاتني صوم شعبان مذ سمعت منادي رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ينادي في شعبان، فلن يفوتني ايام حياتي ان شاء اللّه،از زمانى كه نداى منادى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را كه براى روزه اين ماه ندا مىكرد شنيدم، هيچگاه روزه اين ماه را از دست نداده و در تمام عمرم آن را از دست نخواهم داد، اگر خدا بخواهد.»
همچنین ولادت امام عصر در نیمه این ماه، و اینکه شب نیمه شعبان، شب قدر است به اهمیت این ماه میافزاید.
«كسى كه روز اول ماه را روزه بگيرد، حتما وارد بهشت مىشود. و كسى كه دو روز را روزه بگيرد، خداوند در هر شب و روزى (به چشم رحمت) به او مىنگرد و در بهشت هم به اين نگاه ادامه مىدهد. و كسى كه سه روز روزه بگيرد، با خداوند در عرش و بهشت او ديدار مىكند».
«در هر پنجشنبه شعبان آسمانها زينت شده و آنگاه فرشتگان عرض مىكنند: خداى ما روزهداران شعبان را ببخش و بيامرز و دعايشان را اجابت فرما. بنابراين كسى كه دو ركعت نماز بجا آورد كه در هر ركعت سوره «فاتحه» را يك بار و«قل هو اللّه احد»را صد بار بخواند و بعد از سلام دادن صد بار بر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم درود فرستد، خداوند تمام خواستههاى دينى و دنيايى او را بر آورده مىفرمايد. و كسى كه يك روز آن را روزه بگيرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام مىكند.»
اين روز بجهت تولد امام حسين عليه السّلام در آن روز بزرگى بوده و سالك بايد بمقدار توانايى با روزه، زيارت، دعاهايى كه در اين روز وارد شده و ساير طاعتها، شكر اين روز را بجا آورد.
بايد توجه داشت كه، همانگونه كه اهل بيت در اين روز خوشحاليشان بخاطر تولد آن حضرت عليه السّلام همراه با اندوه و عزا بود، سالك نيز بايد چنين باشد. و در پايان مانند روزهاى شريف اين روز را به پايان برساند.
روز و شب نيمه شعبان زمان بسيار شريفى است كه جهات زيادى باعث اين شرافت و بزرگى شده است. از قبيل:
[الف -] از شبهاى قدر مىباشد و شب تقسيم رزقها و عمرها چنانچه در روايات زيادى وارد شده است. و در بعضى از آنها آمده است: «خداوند اين شب را براى امت قرار داده است، چنانچه شب قدر را براى رسول خدا صلّىاللهعليهوآلهوسلّم قرار داده.» - و اين اشكال كه بنابراين، لازم مىآيد كه شب قدر، بيش از يك شب باشد را مىتوان به اين بيان پاسخ گفت كه تقدير، مراتب و مراحل گوناگونى دارد.
[ب -] از اوقات زيارتى امام حسين عليه السّلام مىباشد كه غير از فرشتگان صد هزار پيامبر عليهم السّلام آن حضرت عليه السّلام را زيارت مىكنند. و اين مطلب نشانه عظمت اين شب است.
[ج -] از شبهايى است كه تأكيد به زنده نگهداشتن آن شده و اعمال و عبادات بسيار ارزشمندى در آن وارد شده كه مىتوان گفت: در هيچ شبى - اعم از شب قدر يا غير آن - مانند يا بيشتر از آن نيامده است.
[د -] شب ميلاد امامى است كه گيتى را از عدالت پر كرده، زمين را پاك مىنمايد و در تمام زمينههاى دينى و دنيايى حاكميت دارد.
از كتاب «عيون» از «عبد السلام بن صالح هروى» نقل شده كه مىگويد: در آخرين جمعه شعبان به ديدن ابى الحسن على بن موسى الرضا عليهما السّلام رفتم، حضرت فرمودند: «ابا صلت بيشتر شعبان گذشت و اين آخرين جمعه آن است، كوتاهى گذشته خود را در اين ماه جبران كن بسيار دعا و استغفار كن و خيلى قرآن بخوان، و از گناهانت توبه كن، تا وقتى ماه رمضان مىآيد مخلص براى خدا باشى و هيچ امانتى بگردنت نباشد مگر اين كه آن را رد كنى و هيچ كينهاى از مؤمنى در دلت نباشد مگر اين كه آن را از بين ببرى و از هر گناهى كه انجام مىدهى، دست بردار. تقواى خدا را پيشه كن و در نهان و آشكارت به او توكل كن...».
روزه اين سه روز براى كسى كه تمام اين ماه را روزه نگرفته، فضيلتى دارد كه سزاوار نيست مراقب آن را ترك كند. صدوق رحمهالله از امام صادق عليهالسّلام روايت نموده است: «كسى كه سه روز آخر شعبان را روزه گرفته و آن را به ماه رمضان وصل كند، خداوند روزه دو ماه پى در پى براى او مىنويسد».