عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

فنا در کلام خواجه نصیر

منبع: اوصاف الاشراف صفحهٔ ۱۰۱

فنا

قال اللّه تعالى: كُلُّ شَيْ‌ءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ [۱]در وحدت، سالك و سلوك، و سير و مقصد، و طلب و طالب و مطلوب نباشد، كلّ شي‌ء هالك الّا وجهه، و اثبات اين سخن و بيان هم نباشد و نفى اين سخن و بيان هم نباشد، و اثبات و نفى متقابلانند و دوئى مبدا كثرت است آنجا نفى و اثبات نباشد، و نفى نفى و اثبات اثبات هم نباشد، و نفى اثبات و اثبات نفى هم نباشد.

و اين را «فنا» خوانند، كه معاد خلق با فنا باشد همچنان‌كه مبدا ايشان از عدم بود:

«كَما بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ»[۲]و معنى فنا را حدّى با كثرت است: «كُلُّ مَنْ عَلَيْها فانٍ وَ يَبْقى‌ وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ»[۳]، فنا به اين معنى هم نباشد، هر چه در نطق آيد و هر چه در وهم آيد و هر چه عقل بدان رسد جمله منتفى گردد.

«إِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ»

اين است آنچه در اين مختصر خواستيم كه ايراد كنيم، و اينجا سخن منقطع شود.

و السلام على من اتبع الهدى، سبحان ربّك ربّ العزّة عمّا يصفون، و سلام على المرسلين، و الحمد للّه ربّ العالمين، و الصّلاة و السّلام على سيّدنا محمد و آله الطّاهرين الطيّبين الذين هم نقلوا من أصلا الطّاهرين إلى ارحام المطهّرات و الّذين اذهب اللّه عنهم الرجس و طهّرهم تطهيرا.

مقالات مرتبط

پانویس

۱. قصص- ۸۸.

۲. اعراف- ۲۹.

۳. الرّحمن- ۲۷.