مرحوم آیة‌الله میرزا حسنعلی مروارید که پس از وفات پدر در نه سالگی، در دامان عالم شهیر و سالک مجاهد حاج شیخ حسنعلی نخودکی پرورش یافته بود در هنگام تشرّف میرزا ۱۱ ساله بود. وی در ۱۳ سالگی وارد حوزه علمیه شد و از همان نوجوانی میرزا مهدی اصفهانی شرکت می‌نمود و دروس سطح را از مرحوم نخودکی و شیخ کاظم دامغانی و شیخ هاشم قزوینی و دروس خارج و معارف را از میرزا فراگرفت.
مرحوم آیة‌الله میرزا حسنعلی مروارید [۲] که پس از وفات پدر در نه سالگی، در دامان عالم شهیر و سالک مجاهد حاج شیخ حسنعلی نخودکی (۱۲۷۹- ۱۳۶۱ ه.ق) پرورش یافته بود در هنگام تشرّف میرزا ۱۱ ساله بود. وی در ۱۳ سالگی وارد حوزه علمیه شد و از همان نوجوانی با میرزا مهدی اصفهانی آشنا گردید و در دروس وی شرکت می‌نمود به گونه‌ای برخی از شاگردان میرزا به شرکت وی در درس با سن کم اعتراض نمودند.[۳] دروس سطح را از مرحوم نخودکی و شیخ کاظم دامغانی و شیخ هاشم قزوینی و دروس خارج و معارف را از میرزا فراگرفت.
رابطهٔ وی با مرحوم میرزا -که از نوجوانی آغاز شده بود- به هیچ روی منحصر در رابطهٔ استاد و شاگردی به معنای مصطلح نبود بلکه ایشان به میرزا ارادت و عشق داشته و از دستورات وی اطاعت می‌نمودند[۴]
آیة‌الله مروارید به برکت ۲۴ سال حضور در محضر مرحوم نخودکی از زهد و دنیاگریزی و حسنات اخلاقی فراوانی برخوردار بود و از این روی در مشهد دارای مقبولیت و محبوبیتی زیادی گشت و تحت تأثیر تقوای مرحوم نخودکی هیچ‌گاه بسان مرحوم میرزا نسبت به حکما و عرفا تندی و اسائه ادب نمی‌کرد.
تنها اثر معارفی ایشان «تنبیهات حول المبدأ و المعاد» است که در اواخر عمر ایشان تألیف شده و تفکیکیان متأخر به آن اهتمام زیادی دارند و شباهت‌های زیادی با نظریات میرزا دارد. آن مرحوم موفّق به درس‌گرفتن حکمت و عرفان نگشتند و آثار این ناآشنائی در اثر مزبور نیز خود را نشان می‌دهد.
پس از مرحوم میرزا ایشان سال‌ها به تدریس خارج مشغول بودند و جمعی از فضلای حوزهٔ خراسان از محضرشان بهره‌مند شدند.
۱. ۱۲۸۹ – ۱۳۸۳ ه.ش
۲. زندگی‌نامه وی که با نام مروارید علم و عمل توسط محمد الهی خراسانی تدوین شده‌است، منبع اصلی این نوشتار می‌باشد
۳. مروارید علم وعمل، ص۴۰
۴. مروارید علم وعمل، ص ۴۰ و ص۶۵و۶۶