در قوس صعود، مرحله به مرحله قيدها، حجاب‌ها و لايه‌های تعينی برداشته میشود که از اين وضع به «انسلاخ معنوی» ياد مي‌گردد.
در معراج ترکيب بر اساس آنچه در مراتب استیداعیه گفته شد، انسان در نهايت قوس نزول، انباشته از قيودات بوده و لايه‌هاي مختلف تعينات بر او نشسته است. اما هنگامي که در قوس صعود قرار مي‌گيرد، در حرکت استرجاعي و بر اساس معراج تحليل به تدريج و مرحله به مرحله، قيدها و حجاب‌ها و لايه‌ها برداشته مي‌شود که از اين وضع به «انسلاخ معنوي» تعبير مي‌شود. در معراج و انسلاخ معنوي برخلاف معراج ترکيب که انسان از وحدت به کثرت مي‌گرايد، از کثرت به جانب وحدت روي مي‌آورد و مرتبه به مرتبة نور وحدت آشکارتر مي‌شود تا جايي که انسان به «عالم اله» سر مي‌کشد و نداي خداي يکتا سر داده مي‌شود که
لِّمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ. [۱]
محقق قيصري پس از آنکه سير فيض الهي را در مراتب قوس نزول برمي‌شمارد مي‌گويد:
... کذلک اذا انتهي اليه وانصبغ بالاحکام الغالبة عليه ينسلخ منه انسلاخاً معنوياً ويرجع الي الحضرة الالهية... [۲]
... همچنين وقتي سير الهي به انسان منتهي شد و او به احکامي که (در هر مرتبه) بر او غلبه يافته است، رنگ گرفت (و قيدها و تعين‌هاي مراتب نزولي را به خود پذيرفت، در قوس صعود) از تک‌تک آنها انسلاخ معنوي يافته و به حضرت الهيه برمي‌گردد... .
بر همين اساس محقق فناري در عبارتي که از ايشان در بحث انواع معراج گذشت از سير صعودي به «عروج انسلاخي» که دم به دم پوست‌کني و تعين‌زدايي صورت مي‌پذيرد، تعبير کرده است. در آيات و روايات از قيامت با عنوان روز ياد شده است (يوم القيامه، يوم الحساب، يوم الدين، يوم التغابن، يوم الحسره و...) روز يا يوم به معناي ظرف ظهور اشيا است. از همين روي وقتي خورشيد در پس سياهي شب که همه چيز با آنکه وجود داشته‌اند در زير چتر سياهي آن مخفي بوده‌اند، بالا مي‌آيد و همة آن چيزهايي که در شب پيدا نبودند، آشکار مي‌شوند، مي‌گويند روز فرا رسيده است. بر همين منوال انسان‌ها تا در دنيا هستند و لايه‌ها و حجاب‌هاي ظلماني و تاريک همه جا را فرا گرفته است، حقايق جان ايشان پوشيده است. خوبي‌ها و بدي‌ها با آنکه هستند ولي ناپيدايند، اما هنگامي که در قوس صعودي پوست‌اندازي روحاني از يک طرف و پوست‌کني و انسلاخ معنوي از سوي ديگر صورت مي‌گيرد، به‌تدريج آنچه مخفي بوده و در سريرت‌ها پنهان بوده‌اند، آشکار مي‌شوند تا آنکه نهايت پيدايي در پايان راه و قيامت و آخرت صورت مي‌گيرد لذا از آن به روز قيامت تعبير مي‌گردد و بر همين اساس «يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ» [۳] محقق مي‌شود.