مرحوم حاج ملّا هادى سبزوارى حكيم معروف، در بحث أصالة الوجود در شرح منظومه خود حاشيهاى مرقوم داشتهاند كه تمام اساتيد علم و حكمت، روى سخن محقّق سبزوارى را به شيخ أحمد احسائى ميدانند. ترجمه حاشيه «منظومه» اينست:
«هيچيك از حكماء به اصالت وجود و اصالت ماهيّت معتقد نبوده مگر يكى از معاصرين كه اين عقيده را قائل است و قواعد فلسفى را مورد اعتبار قرار نداده و در بعضى از مؤلَّفات خود گفته است:
وجود منشأ كارهاى نيك است و ماهيّت منشأ كارهاى زشت؛ و اين امور اصلى هستند و اولويّت براى اصليّت دارند. بديهى است كه ميدانيد كه شرّ عدمِ مَلكه است؛ و علّت عدم، عدم است و چگونه ماهيّت اعتبارى را توليد مىكند. بدانكه براى هر ممكنى زوج تركيبى ماهيّت و وجودى است. و ماهيّت را كلّى طبيعى نيز ميگويند كه در جواب ما هو گفته مىشود. و هيچيك از حكماء نگفتهاند كه ماهيّت و وجود دو اصل هستند؛ چه اين گفته لازمهاش اينستكه هر چيزى دو چيز متباينى باشد.» [۱]
ناآشنایی شیخ احمد احسائی با قواعد فلسفی
اشتباهات شیخیه در رابطه ذات و صفات و معرفةالله، نحوه توجه به ذات در عبادات
۱. «شرح منظومه» حاج ملّا هادى سبزوارى، ص ۵، چاپ طهران- ۱۲۹۸ (تعليقه)