از جمله بحثهایی که در عقاید اقوام مختلف بشری مطرح است، مسئله تناسخ است به نحوی که به عقیدهٔ بعضی از محققان بزرگ، هیچ قومی را نمیتوان یافت که ادعای تناسخ در آن راه نیافته باشد. [۱] ولی باید دانست که عارفان مسلمان تناسخ را بر دو قسم میدانند، تناسخ باطل و تناسخ حق. تناسخ باطل آن است که ارواح انسانها پس از مفارقت از بدنها به بدنهای انسانی یا حیوانی دیگری در همین عالم مادّه ملحق شود و تناسخ حق آن است که ارواح آدمیان پس از مفارقت به بدنهای مثالی و برزخی تعلق بپذیردکه همان معاد جسمانی میباشد.
۱. اسفار، ج۹، ص ۶:...«قیل: ما من مذهب الا و للتناسخ فیه قدمٌ راسخ»؛ قطبالدین شیرازی، شرح حکمة الاشراق، طبع سنگی، ص ۴۷۷.