عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

چگونه خود را از وسوسه‌های شیطان برهانیم؟

چگونه خود را از وسوسه‌هاي شيطان برهانيم؟

آیت الله جوادی آملی
پاسخ:۱

منبع: نسيم انديشه دفتر اول - صفحه ۱۲۴ تا ۱۲۶


ابليس دشمني بيروني است و تا پايگاهي در درون نداشته باشد، نمي‌تواند به انسان ضربه بزند. كار شيطان صدور سم به درون انسان است. اگر كسي كه مي‌خواهد ديگري را با سم از پاي درآورد، آن را در جيب شخص بگذارد، تأثيري در وي ندارد يا اگر سم را به او بخوراند و او بالا بياورد، باز هم اثري ندارد. دستگاه گوارش بايد سم را بپذيرد و آن را جذب كند تا پس از ورود به خون، اثر زيانبار خود را به جاي بگذارد.

وسوسه‌ها نيز چنين است: هوا، هوس و شهوتراني‌هاي گوناگون كه رقيق‌ترين و سبك‌ترين آن در جوانها و سنگين‌ترين آن در سالمندان، به صورت حب جاه و مقام مشاهده مي‌شود، نشانه تأثير سم است.

واپسين عقبه‌اي كه بزرگان سیر و سلوک از آن نجات مي‌يابند، «مقام خواهي» يا همين بازيهايي است كه بسياري به آن گرفتارند. اگر كسي از تعاريف و القابي كه به او مي‌دهند، لذت ببرد، معلوم مي‌شود كه سم در او اثر كرده است . وجود مبارك اميرمؤمنان(عليه‌السلام) در عهدنامه مالك اشتر فرمود: شيطان همواره در پي حمله است: وقتي كسي از تو تعريف مي‌كند، بايد مواظب باشي، چون در خط مقدم آتش شيطان قرار گرفته‌اي.[۱]

كسي كه با آبروي مسلماني معامله مي‌كند، از درون آتش مي‌گيرد؛ نه از بيرون. اين شخص ديگر شبها خواب ندارد. هرچه قرص خواب بخورد، باز هم به خواب نمي‌رود. هرچه بستر نرم فراهم كند، باز هم خواب ندارد. زماني انسان بر تشك نرم مي‌خوابد، و زماني اين تشك پر از تيغ است. انسان بر روي اين تشك به هر طرف بغلتد، تيغ مي‌خورد. تيغي كه از درون انسان بر مي‌خيزد، با قرص خواب برطرف نمي‌شود.

چه آسايد به هر پهلو كه گردد

كسي كز خار سازد او نهالين[۲]

پانویس

۱. «إياك و الإعجاب بنفسك و الثقة بما يعجبك منها و حُبّ الاطراء فإن ذلك من‌أوثق فرص الشيطان»؛ نهج البلاغه، نامه ۵۳.

۲. ديوان شمس، ص ۷۰۷، ش ۱۸۹۸.