عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

ماجرای مناظره مکتوب علامه طباطبایی با عبدالجواد فلاطوری از زبان استاد محمدی فشارکی

استاد محسن محمدی فشارکی در مقاله‌ای با عنوان «کتابشناسی شادروان پروفسور عبدالجواد فلاطوری» که در شماره ۸۶ دوماه‌نامۀ «آینه پژوهش» (خرداد و تير ۱۳۸۳) به چاپ رسید ضمن بر شمردن مقالات پروفسور عبدالجواد فلاطوری دربارۀ مباحثات ایشان با علامه طباطبايى چنین می‌نگارد :

مباحثات با علامه طباطبايى و ديگران

بخشى از مباحثاتى كه مرحوم فلاطورى آنها را براى محققان، مفيد مى دانست مربوط به اختلاف ايشان با مرحوم علامه طباطبايى(ره) در باب حركت جوهرى بود كه عده اى ديگر از محققان نيز در آن بحث شركت كردند.

اين مباحث با نقد مرحوم فلاطورى: (انتقاد بر يادنامه ملاصدرا) (راهنماى كتاب، سال چهارم، ش۱۰، ۱۳۴۰ش، ص۹۱۳ـ۹۱۴) آغاز شد كه به نقد مقاله اى از مرحوم علامه طباطبايى(ره) در يادنامه ملاصدرا (دانشكده معقول و منقول، تهران، ۱۳۴۰ش، ص۱۵ـ۱۶) پرداخته بود; پس از آن پاسخ مرحوم علامه طباطبايى (راهنماى كتاب، سال پنجم، ش۱، ۱۳۴۱ش، ص۲۹ـ۳۲)، و سپس مقاله آقاى امير دانا سرشت (راهنماى كتاب، سال پنجم، ش۶، شهريور۱۳۴۱ش، ص۴۸۳ـ ۴۸۸) به جانبدارى از مرحوم فلاطورى و آن گاه مقاله مرحوم فلاطورى (راهنماى كتاب، سال پنجم، ش۸و۹، آبان و آذر ۱۳۴۱ش، ص۸۰۷ ـ ۸۰۸) در توضيح و تحرير بحث (تحرير محل نزاع)، و در ادامه مقاله استاد سيد جلال آشتيانى (راهنماى كتاب، سال ششم، ش۱و۲، فروردين و ارديبهشت ۱۳۴۲ش، ص۸۲ ـ ۸۸) در پاسخ به انتقادات آقاى اكبر دانا سرشت، و گفتار حميد شمس المعالى (راهنماى كتاب، سال پنجم، ش۱۱و۱۲، ۱۳۴۱ش، ص۹۹ـ۱۰۰) باز هم در اشكال به نظر آقاى دانا سرشت و آن گاه پاسخ آقاى دانا سرشت (راهنماى كتاب، سال ششم، ش۴و۵، مرداد ۱۳۴۲ش، ص۲۹۸ـ۳۰۴) و مجدداً پاسخ علامه طباطبايى (راهنماى كتاب، سال هفتم و هشتم، ش۱، ۱۳۴۳ و۱۳۴۴ش، ص۱۸۹ـ۱۹۶).

در انجام اين بحث با ارزش بايد گفت به جهت دامنه دار شدن بيش از حد آن، و حتى در مواردى خروج از مسير اصلى، در نهايت در شماره هشتم از سال ششم راهنماى كتاب، ص۶۰۳ رشته بحث به صلاحديد مسئولان وقت آن مجله قطع شد كه اين انقطاع ناگهانى بحث آن هم در زمانى كه ـ به زعم شادروان فلاطورى ـ موجب مى شد تا (دو نوع طرز انديشه را در مقابل هم قرار گرفته و پايه زنده اى براى فلسفه در ايران گردد)، ايرادات و اعتراضات برخى از خوانندگان ادامه بحث را در پى داشت; بنابراين مجله راهنماى كتاب در راستاى احترام گذاشتن به خواسته ها و عقايد خوانندگان خود، مقاله علامه طباطبايى را پس از وقفه اى طولانى چاپ نمود، و متأسفانه آن شور و حرارت اوليه در پاسخ دهندگان از ميان رفت و مباحثات ادامه نيافت; مجموعه آن مقالات و مباحثات در ضرورت تبادل و كليد تفاهم فرهنگ ها ، ص۱۸۱ـ۲۹۱ آمده است.

اين كتاب كه حقير مسئوليّت گردآورى و ويرايش آن را به عهده داشت, به مناسبت (كنگره بزرگداشت شادروان فلاطورى) (اصفهان, ۲۴و۲۵ شهريورماه) فراهم گرديد و عنوان آن را نيز (نامه فلاطورى) انتخاب كردم كه در داخل كتاب در صفحات زوج نيز همين نام خورده است, ولى در آخرين لحظات, شتابزده, عنوان طولانى (ضرورت تبادل و كليد تفاهم فرهنگ ها) را كه نام يكى از مقالات بود و بيانگر موضوع كتاب نيست, برگزيدند و عناوين چند صفحه را نيز تغيير دادند كه خود باعث آشفتگى بيشترى شد.