حقیقت توحید قرآنی و وحدت وجود از مسائلی است که بیان صریح آن معمولاَ قابل فهم برای عموم مردم نیست و فقط در فضاهای تخصصی میتوان از آن صحبت کرد. از همین رو در شرائع الهی معمولاَ این حقیقت عالی با بیاناتی بسیار دقیق و ظریف و به سبک سخن در سخن بیان میشود؛ به گونهای که هم تمام ظرائف آن بیان شده و هم هر کس به فراخور فهم و ادراک خود از آن بهره میبرد.
با این همه گاهی به آیات و روایاتی بر میخوریم که در آنها همین حقیقت به صراحت و بیپرده بیان شده و بدون کتمان تصریح شده که خداوند غیری ندارد و کسی جز او نیست.
روایات ذیل مواردی از این دست است که نگارنده تا به حال با آن برخورد نموده و امید است که با راهنمائی و تذکرات دیگران و تتبع بیشتر تکمیل گردد.
غرض از روایات صریح روایاتی است که بدون نیاز به ضمیمه شدن قرائن، به دلالت مطابقی بر این حقیقت عالی دلالت مینماید.
۱. حضرت امام صادق علیه السلام:
إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَا تُقَدَّرُ قُدْرَتُهُ وَ لَا يَقْدِرُ الْعِبَادُ عَلَى صِفَتِهِ وَ لَا يَبْلُغُونَ كُنْهَ عِلْمِهِ وَ لَا مَبْلَغَ عَظَمَتِهِ وَ لَيْسَ شَيْءٌ غَيْرَهُ هُوَ نُورٌ لَيْسَ فِيهِ ظُلْمَةٌ وَ صِدْقٌ لَيْسَ فِيهِ كَذِبٌ وَ عَدْلٌ لَيْسَ فِيهِ جَوْرٌ وَ حَقٌّ لَيْسَ فِيهِ بَاطِلٌ كَذَلِكَ لَم يَزَلْ وَ لَا يَزَالُ أَبَدَ الْآبِدِينَ وَ كَذَلِكَ كَان (توحید الصدوق، ص۱۲۸ و ۱۲۹؛ بحار الأنوار، ج۳، ص۳۰۶)
۲. حضرت امام صادق علیه السلام:
قَالَ لِي أَيُّ شَيْءٍ اللَّهُ أَكْبَرُ فَقُلْتُ لَا وَ اللَّهِ مَا أَدْرِي إِلَّا أَنِّي أَرَاهُ أَكْبَرُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ فَقَالَ: وَ كَانَ ثَمَ شَيْءٌ سِوَاهُ فَيَكُونَ أَكْبَرَ مِنْهُ؟! فَقُلْتُ وَ أَيُّ شَيْءٍ هُوَ اللَّهُ أَكْبَرُ قَالَ أَكْبَرُ مِنْ أَنْ يُوصَفَ (المحاسن، ج۲، ص۳۲۹؛ الكافي، ج۱، ص۱۱۸)
۳. حضرت امام صادق علیه السلام:
تَقُولُ فِي دُعَاءِ الْعِيدَيْنِ بَيْنَ كُلِّ تَكْبِيرَتَيْنِ- اللَّهُ رَبِّي أَبَداً وَ الْإِسْلَامُ دِينِي أَبَداً وَ مُحَمَّدٌ نَبِيِّي أَبَداً وَ الْقُرْآنُ كِتَابِي أَبَداً وَ الْكَعْبَةُ قِبْلَتِي أَبَداً وَ عَلِيٌّ وَلِيِّي أَبَداً وَ الْأَوْصِيَاءُ أَئِمَّتِي أَبَداً وَ تُسَمِّيهِمْ إِلَى آخِرِهِمْ وَ لَا أَحَدَ إِلَّا اللَّهُ. (تهذيب الأحكام، ج۳، ص۲۸۶)
۴. حضرت أمیر المؤمنین علیه السلام:
لَا شَيْءَ إِلَّا اللَّهُ فَارْفَعْ هَمَّكَا
يَكْفِكَ رَبُّ النَّاسِ مَا أَهَمَّكَا
(بحار الأنوار، ج۱۹، ۶۹ ؛ ديوان أمير المؤمنين عليه السلام، ص۳۰۵، حلية الأبرار ، ج۱، ص۱۵۰)
۵. حضرت أمیر المؤمنین علیه السلام در روز بدر:
يَا هُوَ يَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُوَ اغْفِرْ لِي وَ انْصُرْنِي عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (التوحيد، ۸۹)
۶. در دعاء آن حضرت علیه السلام:
يَا هُوَ يَا مَنْ هُوَ هُوَ يَا مَنْ لَيْسَ هُوَ إِلَّا هُوَ يَا هُوَ يَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُو (مكارم الأخلاق، ۳۴۶، من دعاء أمير المؤمنين ع في الحاجة)
۷. و در دعاء حضرت ابراهیم علیه السلام:
يَا اللَّهُ يَا هُوَ يَا هُوَ يَا مَنْ لَيْسَ كَهُوَ يَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُوَ أَغِثْنِي (مهج الدعوات و منهج العبادات، ص۳۰۷)
۸. حضرت امام رضا علیه السلام:
فَافْهَمْ أَمَّا الْوَاحِدُ فَلَمْ يَزَلْ وَاحِداً كَائِناً لَا شَيْءَ مَعَهُ بِلَا حُدُودٍ وَ لَا أَعْرَاضٍ وَ لَا يَزَالُ كَذَلِك (التوحيد، ۴۳۰)
۹. حضرت أمیرالمؤمنین صلوات الله علیه:
وَ لَا يُوصَفُ بِشَيْءٍ مِنَ الْأَجْزَاءِ وَ لَا بِالْجَوَارِحِ وَ الْأَعْضَاءِ وَ لَا بِعَرَضٍ مِنَ الْأَعْرَاضِ وَ لَا بِالْغَيْرِيَّةِ وَ الْأَبْعَاضِ (بحار الأنوار، ج۷۴، ص۳۱۱)
۱۰. حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
أَصْدَقُ كَلِمَةٍ قَالَتْهَا الْعَرَبُ كَلِمَةُ لَبِيدٍ
أَلَا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلَا اللَّهَ بَاطِلٌ
وَ كُلُّ نَعِيمٍ لَا مَحَالَةَ زَائِلٌ
(بحار الأنوار، ج۶۷، ص۲۹۵)