هزار و یک کلمه كتابى است كشكول‌گونه، مشتمل بر مطالب گوناگون قرآنى، عرفانى، فلسفى، فقهى، رياضى، هيوى و... كه علامه آیةالله حسن حسن زاده آملی، آن را بعد از تأليف «هزار و یک نکته»، به همان سبك و به زبان فارسى، به رشته تحرير درآورده است.
تا كنون هفت جلد از اين كتاب كه مجموعاً حاوى شش‌صد و سى و شش كلمه است به چاپ رسيده است.
كلمه‌هاى اين كتاب، مانند نكته‌هاى هزار و يك نكته، در طول و قصر متفاوتند، برخى از آنها، خود، رساله‌اى است مستقل (مانند كلمه يكم كه در باره ارزش طب و مقام و مرتبه طبيب است) و برخى ديگر كوتاه و در سطورى چند (مانند: نسبة اولى الاوليات الى جميع النظريات كنسبة فاعل الكل الى الموجودات؛ وحدت صنع دائم، برهان قاطع است كه نظام وجود اتفاقى نيست.)
استاد، در مقدمه كوتاهى كه بر كتاب نگاشته، چنين آورده است: «هزار و يك كلمه و هزار يك نكته توأمانند؛ يعنى دو اثر هم‌زاد، عدل يك‌ديگرند، لذا هر آنچه در وصف شمايل اين گفته‌ايم مر آن ديگرى را نيز شامل است، چه هر نكته‌اى از اين، كلمه‌اى دل‌پذير است و هر كلمه‌اى از آن، نكته‌اى چشم‌گير. اگر فرزانه‌اى آزاده، قلم بر لوح آورد كه هر يك سفينه‌اى حامل مثقلات و مطالب متنوعه و امتعه ممتعه در هر باب است، درخور تحسين و سزاوار آفرين است.
هزار و يك نكته مكرر به طبع رسيده است كه بحمد الله سبحانه مطبوع انسان‌هاى دانش و بينش و مواجه استقبال شايان ايشان شده است. اينك زمان ظهور اين مستوره نيز فرا رسيده است. به اميد اينكه اين دو هم‌زاد نيك‌نهاد دوش با دوش يك‌ديگر دائرة المعارفى حاوى نفايس فنون سودمند براى دانش‌پژوهان ارجمند بوده باشند»[۱].
۱. نرم افزار عرفان ۳