عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

عبدالرزاق لاهیجی

ملا عبدالرزاق فیّاض لاهیجی (م ۱۰۷۲ق)

حكیم متشرع و متكلم فاضل و ادیب و شاعر محقق عبد الرزاق بن على بن حسین‌ لاهیجى از مشهورترین علماى عصر صفویه است. اصل آن جناب از لاهیجان بود، ولى در اوایل عمر به قم آمد و در آن دیار سكونت گزید.

در فلسفه و حكمت شاگرد صدر المتألهین ملاصدراى شیرازى بود و سپس همچون فیض كاشانى افتخار دامادى وى را به دست آورد و از جانب استاد ملقّب به «فیّاض» گردید.

فیاض سالها در مدرسه معصومه تدریس می‌كرد و شاگردان بسیارى از جمله فرزند خلفش میرزا حسن مؤلف شمع یقین و نیز حكیم قاضى سعید قمى مؤلف كلید بهشت را تربیت كرد. لاهیجى بنا بر قول ریحانة الادب (۴/ ۳۶۳) به سال ۱۰۷۲ هجرى در قم وفات یافت.

مزار ایشان اکنون در صحن بزرگ حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) در حجره‌ای که اکنون شهید دکتر مفتح در آن مدفون است قرار دارد.

آثار عمده وى بدین قرار است:

  • ۱. گوهر مراد، در كلام شیعه و اثبات اصول عقاید به طریق برهان.
  • ۲. سرمایه ایمان، كه منتخبى است از گوهر مراد، به زبان فارسى.
  • ۳. شوارق الالهام، كه شرح ناتمامى است بر كتاب تجرید الكلام خواجه نصیر طوسى، به زبان عربى.
  • ۴. كلیات طیبه، در محاكمه بین میرداماد و شاگردش ملاصدرا در مسئله «اصالت وجود و ماهیت».
  • ۵. رساله در حدوث العالم.
  • ۶. شرح الهیاكل، در شرح هیاكل النور سهروردى در حكمت اشراق.

رضا قلى خان هدایت شرحى به فارسى بر فصوص الحكم ابن عربى به او نسبت داده است (ریاض العارفین، ۳۸۲).

علاوه بر آثار حكمى و كلامى مذكور، دیوان شعرى به فارسى نیز از وى برجاى‌مانده است. نمونه‌ای از شعر ایشان چنین است:

هركه بينى لبش از دعوى منصور پر است

ليك رندى كه كشد سرزنش دار كم است

***

در و ديوار به محرومى من مى‌خندند

من به اين خوش كه به رويم درِ گلشن باز است

مقالات مرتبط

ملا عبدالرزاق فیاض لاهیجی و وحدت وجود و عرفان

عناوین دیگر این نوشتار
  • عبدالرزاق لاهیجی (عنوان اصلی)
  • عبد الرزاق لاهیجی
  • ملا عبدالرزاق لاهیجی
  • ملا عبدالرزاق فیاض لاهیجی
  • فیاض لاهیجی
  • عبد‌الرزاق لاهیجی