کتاب عشق مجازی در آینه شریعت حکمت و معرفت تحریری از دروس استاد حجةالسلام‌والمسلمین حاج شیخ محمدحسن وکیلی در پاسخ به شبهات منتقدین حکمت و عرفان همراه با رساله‌ای در حکم نظر به اجنبیه به قلم شیخ حمزه فکری است. این کتاب دفتر سوم از مجموعه «تحریف‌های علمی مخالفین حکمت و عرفان» است که به تحلیل مسأله «عشق مجازی» از منظر عقل و وحی پرداخته و به یکی از شبهات و اتّهامات دیرینه منتقدین پاسخ می‌گوید؛ اتّهامی که گاه از آن به نظربازی و شهوت‌رانی با زیبارویان تعبیر شده، و گاه ـ بدون رعایت تقوی و انصاف ـ با عنوان «تجویز و ترغیب لواط» مطرح شده است.
می‌توانید کتاب عشق مجازی را از این صفحه دریافت کنید: عشق_مجازی.pdf
کتاب عشق مجازی در چهار بخش اصلی تنظیم شده است:
بخش اوّل: در تقریر و توضیح فرمایش صدرالمتألهین رضواناللهعلیه است که به اعتباری مهمترین بخش کتاب می‌باشد.
در این بخش تفاوت‌های عشق نفسانی و شهوانی و شاخص‌های هر یک به تفصیل توضیح داده شده‌است و ثابت شده که این طور نیست که محبّت به زیبارویان الزاما شهوانی باشد. در این قسمت توضیحی دقیق از قاعده «الظاهر عنوان الباطن» و قاعدة «المجاز قنطرة الحقيقة» ارائه شده و منافع و مضرّات عشق مجازی از منظر عقل بررسی گشته‌است. نکتة مهمّ این بحث آنست که عشق شهوانی از منظر مرحوم صدرالمتألهین قدّس سرّه امری مذموم است و کلام وی تماما ناظر به عشق نفسانی و فوائد عقلی آن است و در کتاب أسفار بحث متمرکز بر هست ونیست‌ها است و بایدها و نبایدها از حیطه بحث وی خارج است.
بخش دوّم: به بررسی حکم عشق و محبّت و همچنین نظر به زیبارویان از منظر روایات و کلام فقها می‌پردازد. در این بخش در ابتدا فهرستی از روایاتی که مضامین موجود در کلام صدرالمتألهین قدّس سرّه را تأیید می‌کند ارائه شده و اثبات شده که از منظر شرع مقدّس نیز محبّت به دو قسم شهوانی و نفسانی تقسیم می‌شود. و سپس در فصل دوّم ابتدا به بررسی حکم فقهی نظر به چهره زیبارویان پرداخته و فتاوای برخی از معاصران که معتقدند تماشا نمودن زن أجنبیّة زیبارو به قصد تلذّذ غیرشهوانی جائز می‌باشد، نقل و بررسی شده و پس از آن حکم فقهی عشق نفسانی و اقسام آن بررسی گردیده است.
بخش سوم: به بررسی دو اثر از آثار تفکیکیان در نقد بحث عشق مجازی می‌پردازد. اثر اوّل کتاب «عارف و صوفی چه می‌گویند؟» تألیف مرحوم آیةالله حاج میرزا جوادآقا تهرانی رحمةالله عليه است که دربرگیرنده بحثی مختصر ولی مؤدّبانه و نسبة علمی می‌باشد و در طی یازده نکته اشتباهات آن بررسی گردیده است. اثر دوّم همان کتاب یافته‌های وحیانی است که باعث اصلی بر تدوین این کتاب بود. کتاب یافته‌های وحیانی گرچه فاقد هویّت علمی است و محتوای آن ارزش نقد عالمانه ندارد، علاوه بر آنکه مشتمل بر تعابیری زشت و سخیف است که نقل آن نیز مناسب نیست؛ ولی با این حال به دو جهت عبارات آن به تفصیل نقل گشته و در طی حدود بیست‌وسه نکته اشتباهات آن تذکّر داده شده است:
بخش چهارم: درباره عشق و معشوق در اشعار عارفان است. در فصل اول این قسمت شواهدی از اشعار عاشقانه فقیهان عارف ارائه گشته و سپس به عوامل استفاده از اصطالحات عشق مجازی در اشعار عرفانی پرداخته شده و در ادامه طی سه فصل با عناوین «عشق و معشوق در اشعار خواجه حافظ رحمةالله» و «شیخ شبستری و عشق مجازی» و «محی‌الدین و عشق مجازی» اثبات شده که الفاظی که در اشعار عرفانی به کار می‌رود دارای معانی بلندی است که از محدوده عشق به زیبارویان عالم طبع به مراتب فراتر مي‌باشد و غالب این کلمات به حسب اصطالحات و زبان خاص اهل عرفان به کار می‌رود. و سپس ضمن بحث‌هایی تاریخی، ثابت شده که نسبت عشق شهوانی به مرحوم خواجه حافظ، جناب محی‌الدین و شیخ شبستری کذب است. و در ضمن آن تحقیقی تاریخی درباره کتاب مجالس‌العشّاق و داستان‌های جعلی آن دربارة عشق‌بازی بزرگان اهل عرفان ارائه شده است.
در پایان کتاب نیز طی یک جمع‌بندی کوتاه به آثار بحث عشق مجازی و دو دیدگاه مزبور در فهم روایات، مباحث فقهی، مباحث اخلاقی و در نهایت رفتارهای اجتماعی و بنیان خانواده اشاره شده است.
پس از پایان کتاب مجموعه مباحثی که مرتبط با کتاب بوده ولی درج آن در متن یا حاشیه موجب آشفتگی نظم کتاب می‌گشته است در طی یازده ضمیمه آورده شده که بحمدالله مشتمل بر نکاتی عقلی، فقهی، تاریخی و مباحثی مفید و ارزشمند است. در انتها نیز رساله‌ای فقهی در حکم«نظر به أجنبیّه» آمده که نکات فقهی نو و تازه‌ای را در بر گرفته است.