مطالعه کامل دوره علوم و معارف اسلام از تالیفات علامه طهرانی که یک دستگاه فکری معرفتی از مبدء تا معاد است، و مطالعه کتاب شریف «بحرالمعارف ، تالیف مولی عبدالصمد همدانی» افق‌هایی را در حقیقت هستی، حیات و معنای زندگی گشود و حاکمیت «توحید» بر کلیه معارف دین را به نمایش گذاشت و ارتباط با لایه‌هایی از قرآن و روایات را فعال کرد.
عبدالحمید واسطی در سال ۱۳۸۹ قمری [: ۱۳۴۷ ش] در طهران متولد شده است؛ فارغ التحصیل دبیرستان نیکان در رشته ریاضی است و مدیون تمام عزیزانی که به او علم و ادب آموخته‌اند.
در سال ۱۴۰۳ قمری (۱۳۶۵) در رشته «مهندسی عمران دانشگاه فردوسی مشهد» پذیرفته شد که در همان سال، انصراف داد و وارد حوزه علمیه مشهد گردید.
مرحوم استاد علامه جعفری رحمه‌الله‌علیه که محضرش از نوجوانی درک شده بود در پاسخ به کسب تکلیف برای انصراف از دانشگاه فقط یک جمله فرمود: «اگر در مسیر مانند علامه طباطبایی حرکت کنی از هزار دانشگاه برتر است.»
راقم سطور در مدرسه آیةالله خویی رحمه‌الله‌علیه حجره‌نشین شد و امور ظاهر و باطن را به آستان عالم آل‌محمد حضرت رضا علیه‌السلام واگذار کرد.
دروس ادبیات و منطق را نزد «آیت الله حجت هاشمی» فراگرفت؛ در همان سال اول طلبگی که به‌دنبال مولف «رساله لب‌اللباب در سیروسلوک اولی‌الالباب» می‌گشت خداوند اسباب آشنایی با مرحوم علامه آیه‌الله حاج‌سیدمحمدحسین حسینی‌طهرانی قدس‌سره را فراهم ساخت و این بنده او را مصداقی از آیه شریفه «انّک لتلقّی القرآن من لدن حکیم علیم» یافت و تلاش کرد تا طبق ممشای تربیتی‌اش حرکت کند؛ راهبرد ایشان برای طلاب، عمل به روایت «عنوان بصری» و تلاش برای «شوق الی الله» و «ادراک قلبی توحید» بود.
براساس سفارش ایشان به اتقان در تحصیل، کلیه ابواب مغنی‌اللبیب، مطول، حاشیه ملاعبدالله، شرح النظام، مقامات حریری، دلایل الاعجاز، معالم و تفسیر بیضاوی در برنامه تحصیلی قرار گرفت.
از کتاب‌هایی که در دوره تحصیل مقدمات، اثر بسیاری در شیوه تحلیل موضوعات و مطالب ایجاد کرد کتاب «الاسس المنطقیه للاستقراء، تالیف شهید صدر» بود که همراه کتاب «حاشیه ملاعبدالله» مطالعه می‌شد و زمینه‌ساز ورود به فضای «روش‌شناسی» در منطق و روش تحقیق گردید؛ همچنین کتاب «التصویر الفنی فی القرآن، تالیف سیدقطب» و کتاب «فقه‌اللغه، تالیف صبحی صالح» و مجموعه‌ای از کتب زبان‌شناسی که همراه با «مطوّل» مورد بررسی قرار می‌گرفت که سبب ورود به فضای «ترجمه بلاغی» در ادبیات شد.
فقه و اصول با اساتید عظام «حاج‌سیدمحمد سیادت»، «حاج شیخ جواد مروارید»، «حاج شیخ مهدی مروارید» و «حاج سید مهدی نقیبی» سپری شد. (اتمام پایه ده با تمام واحدهای اصلی و جنبی و آزمون‌هایش) و البته با فراز و نشیب حاصل از بیماری میگرن و ازدواج در ۲۵ سالگی (مقارن با فراگیری رسائل مکاسب) و برخی از قسمت‌هایی که خوانده نشده بود بعدها با تدریس بازیابی گردید. آخرین تدریسی که تا تاریخ این مکتوب انجام شده است کتاب القطع رسائل و بخشی از مکاسب محرمه در مدرسه عالی نواب مشهد مقدس بوده است.
در این دوره از تحصیل، رویکرد اصولی شهید صدر در «حلقات» و دیدگاه‌های فقه‌اجتماعی علامه طهرانی قدس‌سره (بالخصوص در نامه نقد و بررسی پیش‌نویس قانو‌ن اساسی و رساله نوین در ابتناء تقویم و تاریخ اسلام بر ماه‌های قمری) تاثیر فراوانی در تحلیل‌های اصولی و فقهی ایجاد کرد و زمینه‌ساز ورود به فضای «نگرش سیستمی به دین» شد.
پیگیری مستمر موضوعات و مسائلی که در حوزه‌های مختلف زندگی، با معارف دین مرتبط می‌شدند سبب شد تا شبکه‌ای از نیازهای معرفتی، حقوقی و فرهنگی در عرصه‌های زندگی جمعی حاصل شود و ماموریت حوزه و طلاب، که استخراج نظر خداوند در پاسخ به آنهاست، عینیت بیشتری پیدا کند.
تلاش برای آموختن فلسفه، با کتاب «بدایه» در چند جلسه در محضر علامه جعفری رحمه‌الله‌علیه و حاج شیخ عبدالمجید سالم رحمه‌الله‌علیه شروع شد؛ قسمتی از درس‌های آیت الله حاج شیخ یحیی انصاری شیرازی در شرح منظومه، به‌همراه شرح مبسوط شهید مطهری رحمه‌الله‌علیه مباحثه شد و بخشی از جلد اول اسفار و مقدمه قیصری بر فصوص‌الحکم در درس استاد مکرم حجت‌الاسلام حاج شیخ علی رضایی سپری گردید.
بررسی تفصیلی کتاب ارزشمند «اصول فلسفه و روش رئالیسم» با حواشی استاد شهید مطهری رضوان‌الله‌علیه، و «رسائل توحیدیه» و «رساله الولایه» علامه طباطبایی قدس‌سره تاثیر عمیقی در تحلیل و بررسی‌های فلسفی گذاشت.
مطالعه کامل دوره علوم و معارف اسلام از تالیفات علامه طهرانی افاض‌الله‌علینا من برکات نفسه که یک دستگاه فکری معرفتی از مبدء تا معاد است، و مطالعه کتاب شریف «بحرالمعارف، تالیف مولی عبدالصمد همدانی» افق‌هایی را در حقیقت هستی، حیات و معنای زندگی گشود و حاکمیت «توحید» بر کلیه معارف دین را به نمایش گذاشت و ارتباط با لایه‌هایی از قرآن و روایات را فعال کرد.
شرکت در درس خارج آیات عظام: «حاج میرزا علی فلسفی»، «آیت‌الله شربیانی» و «علامه حسینی طهرانی» مرحله سوم تحصیل بود.
تقریرات هشت سال بحث خارج مکاسب و خارج کفایه، درس آیةالله فلسفی نوشته و آزمون داده شد (سال ۱۴۱۷ تا ۱۴۲۵ قمری - ۱۳۷۵ تا ۸۲ و البته این به‌معنی حضور هشت ساله در درس نیست)؛ بحث استدلالی«نماز جمعه» در خدمت آیةالله شربیانی و بحث استدلالی «ولایت‌فقیه» در محضر علامه طهرانی گذشت و قسمتی از تقریرات فقه‌القضاء آیةالله فاضل لنکرانی نیز مکتوب گردید.
در این دوره از تحصیل، مقاله کوتاه «فقه و نظام‌سازی، تالیف حجت‌الاسلام سیدعباس نبوی» تاثیر خاصی ایجاد کرد و مطالعات گسترده‌ای درباره «فلسفه دین» و «تمدن‌سازی» صورت گرفت. همچنین قرار گرفتن هشت ساله در فضای تدریس «معرفت‌شناسی»، «فلسفه اخلاق»، «فلسفه حقوق»، «فلسفه سیاست»، «غرب‌شناسی»، «انسان‌شناسی» که از سلسه دروس اندیشه‌های بنیادین موسسه امام خمینی رحمه‌الله‌علیه بودند، زمینه‌های لمس کاربرد معارف دین را برای پاسخ به نیازهای بشر فراهم ساخت.
کتاب «شرح اصول کافی» ملاصدرا رحمه‌الله‌علیه و تاملات در مورد نحوه جریان وحدت در کثرات و تلاش برای کشف مجاری توحید در قلب و دل و در تمام جوانب زندگی فردی و اجتماعی، اهمیت نقش عرفان در تمدن‌سازی و اهمیت نقش فلسفه‌های مضاف در این مسیر و اهمیت نظریه «وضع الفاظ برای ارواح معانی» را آشکار ساخت و زمینه‌ساز دیدگاه «راهبردی بودن گزاره‌های دین» شد و سبب تلاش برای پردازش یک دستگاه معرفتی برای استخراج موجّه «معانی فرآیندی» از آیات و روایات گردید.
در این دوره از تحصیل، همچنین به طور مستمر به دقیق‌سازی مباحث «روشی» و تبدیل عملکرد ناخودآگاه متخصصین فن، به فرآیندهای قدم‌به‌قدم خودآگاه (به‌طوری که قابل تکرار و آموزش باشند) پرداخته شد؛ بالخصوص در مورد روش تحقیق ، روش تدریس ، روش تحصیل، روش اجتهاد و روش نظریه‌پردازی.
در سال ۱۴۱۷ قمری (۱۳۸۱)، بواسطه انجام یک پروژه تحقیقاتی، کتاب «نگرش سیستمی به دین» و کتاب «نان در اسلام» پدید آمد و ماحصل مباحث مبناشناسانه و روش‌شناسانه برای استنباط در مقیاس کلان و استخراج فرآیندها از گزاره‌های توصیفی و تجویزی، عرضه گردید. این دو کتاب، به‌عنوان پایان‌نامه سطح سه نیز پذیرفته شدند.
از آن سال تا کنون، هر سال کارگاه‌های «نگرش سیستمی به دین، علم دینی و دین تمدن‌ساز» برای اساتید و طلاب برگزار می‌شود.
در سال ۱۴۱۸ قمری (۱۳۸۲)، بواسطه طراحی برنامه درسی دو رشته تخصصی سطح سه ادبیات عرب و کلام اسلامی در مدرسه علمیه عالی نواب در مشهد مقدس و شرکت در جلسات دفاعیه از این برنامه، سرور ارجمند جناب حجت‌الاسلام حمید محمدی معاون پژوهشی آن‌وقت حوزه علمیه خواهران، تالیف سه کتاب درسی «راهنمای تدریس، راهنمای تحقیق و راهنمای تحصیل» را خواستار شد که برای سال ۸۳ آماده شده و یک سال در برنامه درسی حوزه خواهران تدریس شد و سال بعد بواسطه پیچیدگی در متن، از برنامه درسی حذف گردید.
از آن سال تا کنون، هر سال کارگاه‌های «روش تدریس، روش تحقیق و روش تحصیل» توسط راقم سطور، براساس همان کتاب‌ها برای اساتید و طلاب برگزار می‌شود.
انجام وظیفه مستمر تبلیغی در ایام محرم و صفر، ماه مبارک رمضان و ایام فاطمیه، سبب تولید مباحث «منطق امام حسین علیه‌السلام» ، «شاخص‌های دینداری در دنیای معاصر» ، «قرآن شناسی» ، «شاخص‌های حیات طیبه» ، «فرهنگ زن مسلمان» ، «راهبردهای امربمعروف و نهی از منکر» ، «مقتل‌شناسی» ، «نظام فکری فرد مسلمان» و «مدل حکومت در اسلام» گردید.
در سال ۱۴۲۰ قمری(۱۳۸۴) بواسطه برگزاری کارگاه آموزشی «مدل تفکر و تصمیم‌سازی» برای جمعی از پزشکان اعضاء هیئت علمی که قصد تشکیل کانون تفکر دانشگاه پزشکی مشهد مقدس را داشتند، کتاب آموزشی و کارگاهی «کانون تفکر و مدل‌های تصمیم‌سازی» پدید آمد.
سال ۱۴۲۱ قمری(۱۳۸۵) بطور متمرکز به طراحی و تولید سایت سه زبانه «علوم و معارف اسلام » حاوی مجموعه تمام متن از تالیفات علامه طهرانی رضوان الله علیه، سپری شد و مجموعه الکترونیکی این آثار نیز عرضه گردید. این مجموعه تألیفات، یک نظام فکری توحیدمحور در کلیه معارف است.
همچنین طراحی و تولید وبگاه «مکتوبات خطی علامه طهرانی قدس‌سره » که حاوی بیش از پنج هزار صفحه دست‌خط ایشان بود انجام و بارگذاری گردید. این مجموعه یک گنجینه نفیس از طرائف‌الحکم است که در حیطه‌های مختلف علوم اسلامی عرضه شده است. نرم‌افزار مدیریت تولید محتوای موضوعی این آثار (CMS) نیز طراحی و تولید شد تا جستجوی موضوعی و هوشمند در این مجموعه در آینده قابل بهره‌برداری شود.
از سال ۱۴۲۲ قمری (۱۳۸۶) با همراهی و همت اِخوان فی الله حجج اسلام حاج شیخ مسعود حاج‌ابراهیمی و شیخ مهدی زردوزنیا و حاج سیدمحسن دعایی، موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام به‌عنوان یک سازمان مردم‌نهاد (NGO) تاسیس گردید و کلیه فعالیت‌های تحقیقاتی و آموزشی و فرهنگی تبلیغی، متمرکز در این موسسه شد.
چشم انداز، برنامه راهبردی، و برنامه ده‌ساله موسسه تدوین گردید، تلاش شد تا باورها،ارزش‌ها، سیاست‌ها و روش‌های موسسه، دقیق‌سازی شود و برنامه تلاش علمی در زندگی قرار گیرد. (تفصیل این موارد در سایت موسسه در دسترس است.) از آن سال تا کنون به عنوان معاونت برنامه‌ریزی و تحقیقات موسسه، خدمت‌گذاری صورت می‌گیرد.
برای ارتقاء موسسه، به مرکز تحقیقات راهبردی علوم و معارف اسلام، مدرک رسمی سطح چهار حوزه را مطالبه کردند؛ که پس از گذراندن آزمون جامع حاوی کتاب‌های «اصول‌الفقه المقارن للسیدالحکیم، القواعدالفقهیه للایروانی، فقه‌القرآن للفاضل‌المقداد و مدخلی بر علم فقه»، پایان‌نامه سطح چهار با عنوان «الگوریتم اجتهاد، روش‌شناسی نظریه‌پردازی فقهی» رقم خورد.
در سال ۱۴۲۳ قمری (۱۳۸۷) خداوند امانتش به نام فاطمه را که ده سال در این دنیا همراه کرده بود، پس گرفت و رفتنش سبب شد تا کتاب «مُسَکِّنُ الفُواد» تالیف شهید ثانی، توسط راقم سطور ترجمه و با نام «آرام‌بخش دل‌ها در مصیبت و بلاها» منتشر شود به‌امید اینکه قلوب داغ‌دیده را مرهمی از الطاف اهل‌بیت علیهم‌السلام باشد.
در طول این سال‌ها، به‌حول و قوه الهی و الطاف ولی‌عصر عجل‌الله تعالی فرجه و نَفَس اولیاء، موارد زیر طراحی و به اندازه صفحاتی مختصر اما راهبردی تولید شده و در سایت موسسه مطالعات راهبردی به تدریج قابل دسترس است:
کلیه موارد فوق، ویرایش یک بوده و نقصان‌های بسیار دارند که امید است با ابزار نقد متخصصین، اصلاح و تکمیل شوند.
در سال ۱۴۳۶ قمری (۱۳۹۳) مجوز تاسیس مرکز تخصصی حوزوی فلسفه کلام اسلامی (برای سطح سه حوزه = کارشناسی ارشد) از حوزه علمیه خراسان اخذ شد و مرکز تخصصی «نور حکمت رضوی» با ماموریت تربیت محقق و مدرس علوم عقلی شروع به فعالیت کرد.
برنامه دو دهه آتی، اگر مشیّت الهی تعلق بگیرد، عبور از روش‌ها و تمرکز بر استخراج قطره‌هایی از دریای قرآن و علوم اهل‌بیت علیهم‌السلام، در قالب فعالیت‌های زیر است:
این بنده، نیم‌نَفَس‌هایی را که در زندگی می‌کشد، مرهون الطاف آستان ملائک‌پاسبان حضرت رضا علیه‌السلام است که بر قلب ولیّ‌اش علامه‌آیه‌الله حاج‌سیدمحمدحسین حسینی طهرانی قدس‌سره جاری ساخت.
قال الصادق علیه‌السلام: إنْ أَرَدْتَ الْعِلْمَ فَاطْلُبْ أَوَّلاً فِی نَفْسِکَ حَقِیقَهَْْ الْعُبُودِیَّةِ ، وَ اطْلُبِ الْعِلْمَ بِاسْتِعْمَالِهِ ، وَاسْتَفْهِم، اللَهُ یُفْهِمُکَ. [۱]
«فعال‌کردن احساس بندگی خداوند» کلید دست‌یابی به آگاهی‌های جامع است.
والحمدلله رب العالمین
۲۵ شوال ۱۴۳۵ قمری
شیخ عبدالحمید واسطی
۱. بحارالانوار، ج۱ ص۲۲۵