جنّيان موجوداتى ضعيف‌تر از انسانند لذا مؤمن به‌هيچ‌وجه نبايد به دنبال ارتباط با آنها باشد؛ چراكه ارتباط با آنها انسان را از مسير كمال دور می‌كند. آرى اگر جنّ مؤمنى خودش را در خدمت انسان مؤمنى قرار دهد منعى ندارد كه آن مؤمن از آن جن در امورى كه رضاى خداوند است استفاده نمايد.
جنّيان موجوداتى ضعيف‌تر از انسانند و چون وجودشان از دخان است با چشم عادى ديده نمى‌شوند. آنها نيز مانند انسانها طوائف و فرقى داشته، داراى اَشكال و اندازه‌هائى متفاوت بوده و نكاح و توالد و تكليف دارند و به كافر و مؤمن و عادل و فاسق تقسيم مى‌شوند. جنّيان از مؤانست با انسانها لذّت مى‌برند و خصوصاً شياطين آنها از اينكه انسانها در برابرشان تواضع و خضوع كرده و اطاعتشان نمايند بسيار خشنود مى‌شوند.
چون اين موجودات از انسان ضعيف‌ترند، مؤمن به‌هيچ‌وجه نبايد به دنبال ارتباط با آنها باشد؛ چراكه ارتباط با آنها انسان را از مسير كمال دور ميكند. مرحوم والد مكرّر از مرحوم حضرت آیة‌الله انصارى قدّس‌سرّه نقل ميفرمودند كه:
«افرادى كه جنّيان را تسخير نموده و با آنها حشر و نشر دارند، اگر اين كار را ادامه دهند، مسلمان از دنيا نخواهند رفت.»
آرى اگر جنّ مؤمنى خودش را در خدمت انسان مؤمنى قرار دهد منعى ندارد كه آن مؤمن از آن جن در امورى كه رضاى خداوند است استفاده نمايد؛ چنانكه طوائفى از جن به خدمت‌گزارى ائمّه عليهم‌السّلام مشغول بوده‌اند و مرحوم مجلسى در بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۳ تا ۲۴ بابى را با عنوان: باب أنّ الجنَّ خدّامهم يظهرون لهم و يسألونهم عن معالم دينهم، منعقد ساخته و احاديث متعدّدى در اين مضمون روايت نموده است، ولى با اين حال، اين كار هم شرائط و ظرائف خاصى دارد كه سالكين الى الله درباره آن بايد مراتب احتياط را مراعات كنند.
جنّيان كافر و فاسق اسباب ايذاء مؤمنين از جن و انس را فراهم مى‌كنند و بالخصوص كودكان و زنان كه لطيفند را بيشتر اذيّت مى‌كنند و علاوه بر وسوسه‌كردن در قلوب، با جابجاكردن اثاث‌البيت و سرقت آنها يا ظاهرشدن به هيئت‌هاى‌مخوف يا ايجاد درد و مريضى در بدن و امثال آن نيز، مؤنين را آزار ميدهند. البتّه هر اذيّتى كه به مؤمن مى‌رسد در تحت اراده و رضاى الهى است و لذا مؤمن بايد راضى بوده و از اين ابتلاءات در راه تقرّب و ترقّى بهره بگيرد، ولى در هر حال در عين مقام رضا و تسليم و از باب انجام وظيفه بايد سعى كند كه ايشان را دفع نموده و اسباب مزاحمتشان را برطرف نمايد.
افراد مختلفى از آزار جنّيان به مرحوم والد شكايت ميكردند، و ايشان گاهى دستوراتى براى دفع آنها ميدادند و گاهى‌هم با تصرّف تكوينى شرّ آنها را كم مى‌نمودند و آن شخص از آزارشان نجات مى‌يافت.
علاوه بر آنچه مرحوم علاّمه والد در اين نامه فرموده‌اند، رعايت برخى نكات ديگر نيز براى دفع شياطين جن مفيد است. به طور كل فراهم‌نمودن تمام امورى كه ملائكه را جلب نموده و شياطين را آزار ميدهد، موجب دفع شياطين است، و ترك چيزهائى كه براى جنّيان مطلوب است، اسباب حضورشان را كم ميكند.
موارد ذيل برخى از امورى‌است كه موجب جلب ملائكه و دفع شياطين شده و مجرّب مى‌باشد و نوعاً براى دفع انواع بلا نيز مفيد است:
۱. ذكر استعاذه با توجّه قلبى كه انسان واقعاً خود را به خداوند بسپارد. طرق مختلفى از استعاذه در روايات وارد شده كه مرحوم مجلسى در جلد ۹۲ بحارالأنوار بسيارى از آنها را نقل نموده است.
۲. خواندن آيه سُخره آيات ۵۴ تا ۵۶، از سوره أعراف
إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ في سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهارَ يَطْلُبُهُ حَثيثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمينَ * ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدينَ * وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَريبٌ مِنَ الْمُحْسِنينَ
خواندن اين آيات در هنگام خواب و بعد از نمازها براى دفع شياطين و سحر مفيد است.
۳. خواندن دو آيه ۱۸ و ۱۹ از سوره مباركه آل‌عمران پس از نمازها و هنگام خواب:
شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ * إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِآياتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَريعُ الْحِسابِ
۴. قرائت سوره توحيد بعد از نمازها حداقل يك بار. و مستحب است كه بعد از هر نماز دوازده‌بار خوانده شود. [۱] و در خصوص نماز صبح يازده‌بار نيز روايت شده است. [۲] و نيز قرائت اين سوره در هنگام خواب تأكيد زيادى شده است و سه بار [۳] يا يازده بار [۴] و غير از اين هم روايت شده است.
۵. گفتن: بسم الله الرّحمن الرّحيم لاحولَ و لاقوّة إلاّ بالله العليّ العظيم. گفتن اين ذكر بعد از نماز صبح و مغرب آغاز صبح و شب آثار بسيارى دارد و خوب است كه حداقل هفت مرتبه گفته شود.[۵] زياد گفتن و مداومت بر ذكر: لاحولَ و لاقوّةَ إلاّ بالله العلىّ العظيم در طول روز براى گشودن گره‌هاى مادى و معنوى بسيار مفيد است و در حال گفتن اين ذكر انسان بايد از اراده خود خارج شده و خود را كاملاً به خداوند متعال بسپارد و در مقام تسليم نسبت به او دربيايد و لذا در برخى از ادعيه وارد شده كه بگويد: بَرِئْتُ إِلى اللَهِ مِنَ الْحَوْلِ وَ الْقُوَّةِ. و سپس بگويد: وَ لا حَوْلَ و لا قُوَّةَ إِلاّ بِاللَه. [۶]
۶. خواندن سوره يس در آغاز صبح و شب. [۷]
۷. خواندن معوّذتين در هنگام خواب يا در نمازها و بعد از نمازها يا در هر حالى كه انسان خوف از شياطين دارد.
۸. خواندن حرزهاى مروى از ائمّه عليهم‌السلام كه در كتب ادعيه و حديث مذكور است؛ و از جمله حرزهاى مجرّب و عالى‌المضمون، حرز مروى از حضرت امام رضا و حضرت امام جواد عليهماالسلام در تعقيب نماز صبح است:
بِسْمِ اللَهِ وَ صَلَّى اللَهُ عَلَى محمّدٍ و آلِهِ، وَ أُفَوِّضُ أَمْرى إِلَى اللَهِ إِنَّ اللهَ بَصيرٌ بِالْعِبادِ، فَوَقاهُ اللهُ سَيِّئاتِ ما مَكَروا، لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنّى كُنْتُ مِنَ الظّالِمينَ. فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّيْنَـهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذَلِكَ نُنْجِى الْمُؤمِنِينَ، حَسْبُنا اللهُ وَ نِعمَ الْوكيلُ فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ، ما شاءَ اللهُ لا حَوْلَ و لا قوّةَ إِلاّ بِاللهِ. ما شاءَ اللهُ لا ما شاءَ النّاسُ ما شاءَ اللهُ وَ إِنْ كَرِهَ الناسُ، حَسْبىَ الرَّبُّ مِنَ الْمَرْبوبينَ، حَسبىَ الْخالِقُ مِنَ الْمَخلوقينَ، حَسبىَ الرّازِقُ مِنَ المَرزوقينَ، حَسبىَ اللهُ رَبُّ العالَمينَ حَسْبى مَنْ هُوَ حَسبى، حَسْبى مَنْ لَمْ‌يَزَلْ حسبى، حَسبى مَنْ كانَ مُنْذُ ]قَطُّ [كُنْتُ لَمْ‌يَزَلْ حَسبى، حَسبىَ اللهُ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ، عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ و هُوَ رَبُّ العَرشِ الْعظيمِ.[۸]
۹. مداومت بر قرائت اين ذكر در صبح و شام سه مرتبه: اللهُمَّ اجْعَلنى فى دِرْعِكَ الْحَصينَةِ الَّتى تَجْعَلُ فيها مَنْ تُريد. [۹] و مناسب است بعد از آيةالكرسى در تعقيب نماز صبح و مغرب، گفته شود: يا رحمنَ الدُّنيا و الآخرة و رحيمَهما صلِّ على محمّد وآلِ محمَّدٍ. و بعد از آن اين ذكر شريف سه بار گفته شود.
۱۰. بلند اذان‌گفتن در منزل كه اذان شياطين را دور مى‌كند. [۱۰] روايت شده است كه هر جائى كه از شياطين جن ترسيديد بلند اذان بگوئيد.[۱۱]
۱۱. داشتن قرآن و بلندخواندن آن در منزل.[۱۲]
۱۲. روضه و ذكر توسّل خصوصاً در منزل و نيز مطلق توسّل به معصومين عليهم‌السّلام خصوصاً توسّل به حضرت أمير المؤنين عليه‌السّلام و ذكر «ياعلى» مجرّب است.
۱۳. صلوات بر رسول خدا و اهل بيت آن حضرت صلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم و خصوصاً همراه با لعن بر دشمنان.
۱۴. نصب‌كردن آيات مباركه قرآن و روايات و اسامى مباركه اهل بيت عصمت و طهارت عليهم‌الصلوه‌والسّلام و يا برخى از جداول در منزل؛ خصوصاً آيةالكرسى. در مورد آيةالكرسى علاّمه والد كيفيّتش را چنين ميفرمودند كه: آن را در هشت قاب (آيه اوّل را در چهار قسمت و بقيّه را نيز در چهار قسمت) با خط زيبا بنويسند و در داخل منزل از طرف راست درب ورود اطاق ورودى در بالاى ديوار و نزديك به سقف، قاب اوّل را نصب كنند و به ترتيب با فواصلى قابهاى بعدى را نصب كنند تا قاب آخر در طرف چپ ورودى منزل قرار گيرد و طبيعةً برخى از قابها در برخى از اطاقهاى ديگر واقع مى‌شود.
درباره الواح و جداول ميفرمودند: رسم اينها محتاج اِذن است و خود ايشان به برخى از شاگردان براى رسم بعضى از جداول اذن دادند. بعضى از جداول رسم‌شده توسّط اهل فن را نيز مانند لوح «جنّة‌الأسماء» مرحوم حافظيان رضوان‌الله‌عليه تأييد ميكردند و در منزل خودشان نصب فرموده بودند و به ما نيز هديّه دادند و ميفرمودند: در اطاق ورودى بر ديوارى نصب كنيد كه وقتى رو به قبله مى‌ايستيد قاب مقابل شما باشد.
۱۵. نوشتن برخى از آيات چون آيةالكرسى و معوّذتين و برخى از تعويذات و جداول و به همراه داشتن آنها؛ خصوصاً براى اطفال مناسب است كه نوشته شود و در كيسه كوچكى قرار داده و در گردن كودك آويزان كنند يا به لباسش با سنجاقى نصب نمايند.
۱۶. به همراه داشتن مقدارى از تربت حضرت سيّدالشهداء عليه‌السّلام كه حرز و امان است. [۱۳]
۱۷. در دست نمودن انگشتر عقيق كه از حضرت رسول اكرم صلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم مروى است كه: هَلاّتَخَتَّمْتَ بِالعَقيقِ فَإِنَّهُ يَحْرُسُ مِنْ كُلِّ سوءٍ. [۱۴]
۱۸. مداومت بر صدقه‌دادن در هر روز و لو به مقدار كم.
۱۹. مداومت بر طهارت (وضوء و اغسال واجبه) و مداومت بر غسل جمعه و ديگر اغسال مستحبّه.
۲۰. مداومت بر نظافت بدن و نظافت منزل كه ملائكه از نظافت لذّت برده و حضور مى‌يابند، و شياطين بالعكس بيشتر حضورشان در مكانهاى آلوده و كثيف و ميكربى و متعفّن است.
۲۱. استعمال عطر و خوشبوكردن خود و منزل.
۲۲. دودكردن اسپند و كندر و عود و بيرون‌بردن و خالى‌كردن سوخته اسپند بيرون منزل.
۲۳. داشتن كبوتر يا مرغ و خروس؛ خصوصاً خروس سفيد در منزل كه باعث مى‌شود جنّيان را از اذيّت اهل منزل باز دارند.
اما ترك چيزهائى كه محبوب شياطين است، برخى از موارد آن چنين است:
۱. بيرون‌بردن زباله‌ها از منزل خصوصاً شبها و در هنگام خواب. و شستن يا بيرون‌بردن ظروف شسته‌نشده، خصوصاً ظروف چرب و نيز قراردادن غذاهاى باقى‌مانده در ظرف سرپوشيده تا جنّيان براى استفاده از آن وارد نشوند و اذيّتى‌براى اهل منزل ايجاد نكنند. و همچنين اجتناب از اماكن تاريك؛ چون مكانهاى تاريك و آلوده براى جنّيان مطلوب است.
۲. رفع بوى بد از بدن و لباسها و خصوصاً بوى چربى از دست و دهان در هنگام خواب و خصوصاً از دست و دهان كودكان.
۳. استفاده‌نكردن از رنگهاى قرمز و سياه كه مطلوب شياطين جن است؛ خصوصاً مخدّراتى كه به آزار و اذيّت جنّيان مبتلا مى‌شوند در لباس و ملحفه و پتو و پرده و ... از اين رنگها استفاده نكنند.
۴. مخدّرات در شرائطى كه در منزل بدون همسر هستند، از پوشيدن لباسهاى برهنه و آرايش‌كردن بپرهيزند كه براى‌شياطين جن، اُنس با زنان مطلوب است و موجبات اذيّتشان را فراهم مى كنند، بهتر است در منزل از لباسهاى‌سفيد و گشاد استفاده كنند كه سنّت نيز هست؛ مگر هنگام آمدن شوهر كه تزيّن براى شوهر مستحبّ است. حتّى مرحوم علاّمه والد ميفرمودند: خوب است كه مخدّرات در منزل وقتى تنها هستند مقنعه نيز سر كنند كه ملائكه زنان پوشيده را دوست داشته و شياطين كمتر در ايشان طمع مى‌كنند.
۵. از ارتكاب معاصى در منزل اجتناب شود، از غيبت و نميمه و نزاع و درگيرى و مجالست با نامحرمان و از صداى‌موسيقى مطلقاً اجتناب كنند كه انواع موسيقى شياطين را جذب مى‌كند. و يكى از جهاتى‌كه مرحوم والد نيز در نامه خود بر بيرون بردن راديو و تلويزيون تاكيد كرده‌اند، همين است كه وجود اين دو در منزل، علاوه بر مفاسد ديگرى كه دارند، عادةً ملازم صوت موسيقى است.
۶. دورى از داشتن مجسّمه و عكس ذى‌روح و سگ و خمر و آلات لهو و قمار در منزل كه همه اينها ملائكه را دفع و شياطين را جذب مى‌نمايد.
۷. سكونت در طبقات همكف يا نزديك به زمين؛ چون جنّيان به طور طبيعى غالباً با سطح زمين فاصله دارند و لذا در طبقات بالا بيشتر تردّد مى‌كنند. مرحوم علاّمه والد ميفرمودند: دشمنان اسلام نيز به اين نكته واقف شده‌اند و لذا وقتى مى‌خواهند جلسه‌اى براى نقشه‌كشيدن در مسير هدم اسلام بگذارند آن جلسات را در طبقات بالاى برجها برگزار مى‌كنند تا شياطين بيشتر به ايشان مدد برسانند. ميفرمودند: اگر كسى در طبقه دوّم يا بالاتر سكونت ميكند، حتماً آيه‌الكرسى در منزل نصب كند.
آنچه عرض شد اسباب ظاهرى است كه انسان به حسب وظيفه بايد از آن استفاده نمايد، ولى عمده در مقابله با شياطين توكّل بر خداوند و خود را به خداوند سپردن است كه خداوند انسان را كه به ذات خود فقير و ضعيف و محتاج است، به غناء و قوّت خود قوىّ و استوار مى‌نمايد و مى‌تواند در برابر هر موجودى بايستد و مقاومت كرده آن را دفع كند. سُوَر و اذكارى كه گذشت نيز براى تقويت حال تفويض و توكّل است و اگر مؤمن آن را از صميم قلب بخواند و امرش را به خداوند واگذار كند، آثار و بركات فراوانى دارد.
۱. من‌لايحضره‌الفقيه، ج۱، ص۳۲۴؛ و العروة‌الوثقى، ج۲، ص۶۱۸
۲. بحارالانوار، ج۸۴، ص۳۲۶
۳. همان‌مصدر، ج۸۹، ص۳۵۲
۴. همان‌مصدر، ج۷۳، ص۲۰۱و ۲۰۵
۵. كافى، ج۲، ص۵۳۱ و ۵۳۲
۶. الإقبال، ج۲، ص۲۰۳
۷. بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۸۸ تا۲۹۲
۸. عدّة‌الداعى، ص۲۶۸؛ و كافى، ج۲، ص۵۴۷
۹. كافى، ج ۲، ص ۵۳۴
۱۰. كافى، ج۳، ص۳۰۸
۱۱. بحارالانوار، ج۸۱، ص۱۱۹و ۱۶۲
۱۲. همان‌مصدر، ج۸۹، ص۱۹۶و ۲۰۱
۱۳. بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۰۹
۱۴. كافى، ج۶، ص۴۷۱