ماه حزن و اندوه
انسان در ماه محرم یا فقط تاسوعا و عاشورا باید همانند کسی که پدر یا فرزند خود را از دست داده باشد و همانند آنها در دل و سیمای خود آثار اندوه و درد آشکار باشد، خداوند متعال مى فرمايد: قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشيرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ في سَبيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقين ((بگو اگر پدران و پسران خود را بيش از خدا و رسولش و جهاد در راه او دوست داريد، منتظر باشيد تا خداوند مطلب مورد نظر خود را انجام داده (و شما پشيمان و زيانكار شويد)))[۱].
دعاى اول ماه
اول اين ماه اول سال بوده و يكى از اعمال مهم این ماه دعاى اول آن است، دعايى كه براى اول ماه در اقبال روايت شده دعاى بسيار مفيدى در برآورده شدن حاجات و رسيدن به امور مهم می‌باشد، اين دعا تاءثير زيادى در سلامتى و دورى از آفات دينى و دنيايى آن سال و بهبودى حال و بدست آوردن نيكيها دارد[۲].
نماز شب اول ماه
در این شب نماز های متعددی وارد است یکی از آنها دو رکعت نمازكه شامل حمد و يازده بار ((قل هو الله احد)) است می‌باشد، در روايت آمده است :
كسى كه چنين عملى را انجام دهد، و فردای آن روز را روزه بگیرد، مانند كسى است كه بمدت يك سال كارهاى خوب انجام داده و تا سال آينده محفوظ خواهد بود.[۳]
روز سوم
در روايت آمده است :
حضرت يوسف (عليه السلام ) در اين روز از چاه خارج شد. و اگر كسى اين روز را روزه بگيرد، خداوند مشكل او را برطرف نموده و سختيها را بر او آسان مى نمايد.[۴]
نکته ای در اعمال شب و روز عاشورا
در ساير اعمال شب و روز عاشورا، از قبيل نمازها و دعاهاى آن - غير از زيارتها و نمازهاى آن - اشكالهايى وجود دارد. و ممكن است اين اعمال ساخته و پرداخته مخالفين شيعه باشد. مواردى مانند استحباب سرمه كشيدن و غير آن ؛ و حتى اگر از معصومين (عليهم السلام ) نيز روايت شده باشد، باز هم انجام مراسم عزادارى و صلوات فرستادن بر امام (عليه السلام ) و اصحاب او و لعنت نمودن كشندگان آنها بهتر از انجام چيزهايى است كه در آن روايات وارد شده است . زيرا در روايت بر اين اعمال نيز تاءكيد شده است .
زیارت امام حسین و یاران ایشان
از چيزهايى كه عقل آنها را همراه با زيارت آن حضرت (عليه السلام ) لازم مى داند، زيارت اهل بيت و ياران شهيد اوست ؛ بخصوص با زيارتهايى كه وارد شده است [۵].
کنار قبر حضرت بودن درشب عاشورا
از جمله چيزهايى كه تاءكيد شده اين است كه شب عاشورا تا صبح پيش قبر امام حسين (عليه السلام ) بماند. شيخ صدوق و شيخ طوسى از معصوم (عليه السلام ) روايت نموده اند كه :
((كسى كه در شب عاشورا، امام حسين (عليه السلام ) را زيارت نمايد و تا صبح در كنار قبر او بماند خداوند در روز قيامت او را برمى انگيزد در حاليكه آغشته بخون امام حسين (عليه السلام ) بوده يا خداوند را در روز قيامت ديدار مى كند در حاليكه آغشته بخون خود مى باشد.))[۶]
۱. سوره توبه. آيه ۲۴.
۲. اقبال الاعمال (ط - الحديثة)، ج۳، ص: ۴۱
۳. الإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحديثة)، ج۳، ص: ۴۱
۴. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج۹۵، ص: ۳۳۵
۵. إقبال الأعمال: ۳ - ۷۳ - ۸۰
۶. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج۹۵، ص: ۳۴۰