عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

چه ارتباطی بین معرفت نفس و معرفت خداوند وجود دارد؟

در معناى حديث معروف «من عرف نفسه، فقد عرف ربه» در حدود ۱۲ قول (كتاب‌ مصابيح الانوار مرحوم سيدعبداللَّه شبر) بيان شده است، چه ارتباطى بين عرفان نفس و شناسايى ربّ است، وجه ارتباط را بيان فرماييد؟

علامه سید محمد‌حسین طباطبائی
پاسخ:۱

منبع: بررسى‌هاى اسلامى(به كوشش سيد هادى خسرو شاهى)، ج‌۲، ص: ۲۰۷

اصل روايت اين طور است: «من عرف نفسه عرف ربه» و دوازده معنا كه براى اين روايات ذكر شده، به طورى كه يادم مى‌آيد هيچ كدام معناى دقيق روايت نيست، فقط وجهى را كه از راه «فقر» توجيه شده مى‌توان معناى ظاهرى روايت قرار داد و ارتباط در مابين عرفان نفس و شناسايى رب در اين راه است كه نفس موجودى است معلول حق تعالى و در مقابل حق تعالى، هيچ‌گونه استقلالى ندارد و هرچه دارد از آن خداست و مشاهده چنين موجودى، بى‌ مشاهده حق صورت نمى‌گيرد.