عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

وجود خطا در فصوص با ادعای اخذ این کتاب از حضرت رسول چگونه جمع می شود؟

اگر واقعاً کل فصوص املاء رسول الله(ص) باشد؛ چون ایشان معصوم هستند پس قطعاً هیچ غلطی نباید در آن باشد. در حالی که حتی بزرگان عرفان مانند خود آقا میرزا علی آقا قاضی(ره)، حضرت امام(ره)، علامه طباطبائی(ره) و … نیز کل فصوص را قبول ندارند؛ و ممکن است نسبت به برخی فقرات فصوص انتقاد داشته باشد و حتی آن فقرات را قبول نداشته باشند.

حال سؤال اينجاست كه وجود خطا در فصوص با ادعای اخذ این کتاب از حضرت رسول چگونه جمع می شود؟

حاج شیخ محمد حسن وکیلی
پاسخ:۱

اینکه در فصوص محیی‌الدین اشتباهاتی وجود دارد، در این سخن شکّی نیست و تمام شراح فصوص بر آن واقفند و هیچ یک ادّعای عصمت شیخ را ننموده‌اند ولی این منافاتی با اینکه فصوص از جانب حق و به دست رسول اکرم صلّی الله علیه وآله و سلّم آمده باشد ندارد. زیرا آنچه از حق رسیده حقیقت فصوص است که شیخ آن را تلقی کرده و با علوم حصولی و رسمی خود آمیخته به لسان اهل این عالم ترجمه نموده است و لذا خود وی پس از نقل مبشّره [= رؤیای صالحه] خود از خداوند متعال می‌خواهد که وی را در ترجمه این کتاب از خطا محفوظ بدارد و بتواند به شکل صحیح آن را منتقل نماید.[۱]

بنابراين کتاب فصوص به نحو مجمل از حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم اخذ شده و بزرگان ما هم این معنا را پذیرفته اند ولی تفصیل و بسط مطالب و به اصطلاحی ترجمه آن از خود محیی الدین است و لذا اشتباه در آن راه یافته است.

البته بسیاری از مطالبی که به نگاه اول اشتباه به نظر می رسد در واقع و پس از تحقیق این طور نیست.

پانویس

۱. شرح فصوص قیصری، ص ۳۱۵