عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

اگر نیروی خلقت (خالق بودن) جزء ذات خداوند است پس چرا خلقت ابتدا دارد؟

اگر نيروى خلقت (خالق بودن) جزء ذات خداوند است پس چرا خلقت ابتدا دارد؟ و اگر جزء ذات نيست، خداوند چگونه آن را كسب كرد؟ و رابطه خداوند با اين صفت چگونه است؟

علامه سید محمد‌حسین طباطبائی
پاسخ:۱

منبع: بررسى‌هاى اسلامى(به كوشش سيد هادى خسرو شاهى)، ج‌۲، ص: ۱۱۶

تعبير جزء ذات، تعبير ناصوابى است اگر خداوند جزء ذات داشت كل ذواجزا مى‌شد و هر كلى به اجزاى خود احتياج دارد و فرض احتياج در ذات خداوند كه هر احتياج با او رفع مى‌شود فرضى است محال.

اگر مراد از نيروى خلقت مبدأ و سرچشمه ايجاد بودن باشد، منطبق مى‌شود به صفت قدرت و قدرت عين ذات است و منافاتى با ابتدا داشتن خلقت ندارد، زيرا چنان كه در جواب ۲ ذكر شد، خلقت عبارت از مجموع زمان و غيرزمان است و چنين مجموعى نمى‌شود ابتداى زمانى فرض نمود. اگر ابتدايى فرض شود، همان اول صادر و اول ما خلق‌اللَّه بود.

و اگر مراد صفت خلقت باشد، صفت فعل و خارج از ذات خداوندى خواهد بود، زيرا اتصاف به صفت خالقيت متوقف است بر تحقق مخلوق كه حادث مى‌باشد و مجرد فرض ذات اين صفت را اثبات نمى‌كند و صفات فعل با توضيح كاملى كه در فلسفه داده شده، از مقام فعل (ايجاد) انتزاع مى‌شود نه از مقام ذات.