عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

آیا می‌توان در مجردات فکر کرد؟

چنان كه در رساله لقائيه‌ مرحوم ميرزا جواد آقاملكى مسطور است، فكر در معرفةالنفس مفتاح معرفة الرّب است، با توجه به اين‌كه نفس از مجردات است، آيا فكر مى‌تواند به مجردات راه پيدا نمايد يا خير؟

در صورت امكان آن، مستدعى است طريق فكر را واضح‌تر از آنچه در آن رساله ضبط شده، بيان فرماييد؟

علامه سید محمد‌حسین طباطبائی
پاسخ:۱

منبع: بررسى‌هاى اسلامى(به كوشش سيد هادى خسرو شاهى)، ج‌۲، ص: ۲۰۷ و ۲۰۸

فكر در مجردات راه پيدا مى‌كند، چنان كه در ماديات راه پيدا مى‌كند، در فلسفه‌ در بخش مجردات مسائل زيادى در مجردات حل شده است، ولى مراد از فكر در اين‌جا غير از معناى معروف آن است و آن اين است كه انسان در جايى خلوت و بى‌سر و صدا آرام نشسته و چشم‌ها را پوشيده، به صورت خود توجه كند، مانند كسى كه در آيينه به صورت خود نگاه مى‌كند و از هر صورت خيالى كه به ذهن او خطور مى‌كند اعراض نموده، فقط به صورت خود نگاه كند.