خدا جهان هستي را بر اساس نظم آفريد؛ حال آيا معجزه، كرامت و ... بر هم زننده اين نظم نيستند؟
منبع: نسيم انديشه دفتر دوم - صفحه ۱۷ و ۱۸
خداي سبحان جهان را بر اساس نظم علّي يا علّت و معلولي آفريد؛ به اين معني كه هر معلولي با علتي خاص مرتبط است و از علت خاص، معلول مخصوص پديد مي‌آيد.
يكي از قوانين اصلي نظام علّي حاكم بر جهان هستي اين است كه خدا بايد بشر را با تربيت و هدايت وحي و نبوت، به جاده كمال رهنمون شود. از طرفي مردم هم نمي‌دانند كه فلان شخص پيغمبر است يا مدعي پيامبري، بنابراين براي تشخيص پيامبر، ناچار بايد كرامت يا معجزه ارايه كنند. پيامبر بايد نشانه‌اي بياورد تا ادعاي خود را ثابت كند و نشانه درستي ادعاي پيامبر همان معجزه اوست، پس وحي و نبوت به همراه معجزه، جزئي از نظام علّي حاكم بر جهان است.
معجزه نظام علّي جهان را بر هم نمي‌زند، معجزه تنها خرق عادت است؛ نه خرق عليّت. اعجاز به معني پيدا شدن معلول بي‌علت نيست، بلكه به اين معني است كه اين شي‌ء (معجزه) علت‌هاي فراواني دارد كه بعضي شناخته شده و برخي ديگر ناشناخته است (مگر براي اولياي الهي).
اگر كاري از راه علل شناخته شده صورت گيرد، با نظم علّي و عادّي مطابق است و اگر از راه علل ناشناخته صورت پذيرد، با نظم علّي مطابقت دارد؛ ولي عادّي نيست. معجزه خرق يا خلاف عادت است؛ نه خرق عليّت، پس نظام حاكم بر جهان با معجزه و كرامت بر هم نمي‌خورد. [۱]
۱. ر.ك: تبيين براهين اثبات خدا تعالي شأنه، برهان معجزه.