عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

آیا دلیل عقلی بر ختم نبوت وجود دارد؟

دليل عقلى بر ختم نبوت چیست ؟

علامه سید محمد‌حسین طباطبائی
پاسخ:۱

منبع: بررسى‌هاى اسلامى(به كوشش سيد هادى خسرو شاهى)، ج‌۲، ص: ۱۷۷ و ۱۷۸

در كتاب برهان از منطق به ثبوت رسيده كه دليل عقلى حكم جزئى و شخصى نتيجه نمى‌دهد، بنابراين نبوت خاصه را نمى‌شود با دليل عقلى اثبات نمود،به خلاف نبوت عامه. توضيح اين‌كه: سازمان نبوت و رسالت براى تكميل انسان است و به منظور هدايت اوست به مراتب كمال و تعدد شرايع آسمانى به جهت تكامل تدريجى است كه نوع انسان به مرور زمان به دست آورده، به طورى كه هر شريعتى مرتبه كامل شريعت گذشته و ناسخ آن است و بديهى است كه انسان كمالات نامتناهى ندارد و كمالاتى كه صلاحيت آنها را دارد هرچه زيادتر هم باشد، بالاخره در مرحله‌اى واقف است، در نتيجه نبوتى كه متضمن اين مرحله است خانم نبوت بوده و شريعتى كه آورده تا روز قيامت ثابت و واجب‌العمل مى‌باشد. با اين بيان به ثبوت مى‌رسد كه در ميان شرايع آسمانى شريعتى وجود خواهد داشت كه خاتم شرايع باشد.

و از راه نقل هم شريعت مقدسه اسلام شريعتى است آسمانى و حق و در قرآن كريم كه كتاب آسمانى آن است، نصاً پيغمبر اكرم را خاتم پيغمبران و قرآن كريم را كتابى غيرقابل نسخ معرفى نموده:

«وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ»

«وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِيزٌ* لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ»

خاتميت پيغمبر اكرم نسبت به پيغمبران و خاتميت شريعت اسلام نسبت به شرايع آسمانى ثابت مى‌شود.

از بحث گذشته اين معنا نيز روشن مى‌شود كه معناى خاتميت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله اين نيست كه با آمدن اين حضرت باب نبوت بسته شده و عقول مردم كامل شده، ديگر احتياجى به وحى و نيازى به احكام آسمانى ندارند علاوه بر اين‌كه در اين صورت معنايى براى آوردن شريعت پهناور و احكام بيكران اسلام نبود.