عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

آداب انفاق در کلام ابن فهد حلی

نویسنده: ابن فهد حلی
منبع: عدة الداعی و نجاح الساعی ترجمه حسین غفاری ساروی (آیین بندگی و نیایش) ، ص 170 تا 172
فهرست

نكوهش ردّ سائل‌

رسول خدا- صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم- فرمود:

«لا تقطعوا على السّائل مسألته فلو لا انّ المساكين يكذبون ما افلح من ردّهم»

«درخواست سائل را رد نكنيد كه اگر دروغگویی(بعضی از) مساكين و بيچارگان نبود، ردّكننده آنان بدبخت مى‌شد».

«ردّوا السّائل ببذل يسير او بلين و رحمة فانّه يأتيكم من ليس بانس و لا جانّ لينظر كيف صنعكم فيما خوّلكم اللَّه»

«به سائل يا چيز كمى بدهيد يا با نرمى و ترحم، ردش كنيد، چون چه بسا فردى كه نه انسان است و نه جن، نزد شما بيايد تا ببيند با نعم الهى چه مى‌كنيد؟»

فردى گويد من هنگام صبح بر در منزل امام صادق- عليه السّلام- نشسته بودم كه گدايى آمد و چيزى خواست، اطرافيان او را رد كردند، امام- عليه السّلام- آنان را بسيار سرزنش كرد و فرمود:

«اوّل سائل قام على باب الدّار فسأل فرددتموه؟ اطعموا ثلاثة ثمّ انتم بالخيار عليه ان شئتم ان تزدادوا فازدادوا و الّا فقد ادّيتم حقّ يومكم»

«اولين گدايى كه بر در خانه ما آمد او را رد كرديد؟ تا سه نفر را غذا بدهيد آنگاه اختيار با شماست اگر خواستيد بيش از سه نفر را هم بدهيد و گر نه حق اين روز را ادا نموده‌ايد».

و نيز فرمود:

«اعطوا الواحد و الاثنين و الثّلاثة ثمّ انتم بالخيار»

«گداى اوّل، دوّم و سوّم را (چيزى) بدهيد، پس از آن، اختيار با شماست»

از رسول خدا- صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم- نقل است كه فرمود:

«اذا طرقكم سائل ذكر بالليل فلا تردّوه»

«هر وقت گدايى، شبانه در خانه شما را كوبيد و چيزى خواست، مبادا ردّش كنيد».

«انّا لنعطى غير المستحقّ حذرا من ردّ المستحقّ»

«ما به غير مستحق هم عطا مى‌كنيم تا مبادا در اين ميان، مستحق واقعى را ردّ كرده باشيم».

گوشه‌اى از آداب انفاق‌

زمان صدقه دادن

امام على بن الحسين- عليه السّلام- فرمود:

«صدقة الليل تطفى‌ء غضب الرّبّ»

«صدقه شبانه، غضب پروردگار را خاموش مى‌نمايد»

از امام باقر- عليه السّلام- نقل است كه فرمود:

«اذا اردت ان تتصدّق بشي‌ء قبل الجمعة بيوم فاخّره الى يوم الجمعة»

«اگر يك روز قبل از جمعه مى‌خواهى صدقه بدهى، آن را تا روز جمعه به تأخير بينداز».

مخفی بودن صدقه

و به ابى حمزه فرمود:

«اذا اردت ان يطيب اللَّه ميتتك و يغفر لك ذنبك يوم تلقاه فعليك بالبرّ، و صدقة السّرّ، وصلة الرّحم، فانّهنّ يزدن في العمر، و ينفين الفقر، و يدفعن عن صاحبهنّ سبعين ميتة سوء»

«اگر مى‌خواهى خداوند تو را پاك بميراند و روز ملاقاتش گناهانت را ببخشايد، نيكى كن و در خفا صدقه بده و صله رحم بنما، چون اين سه عمل، عمر را زياد مى‌كنند، فقر را نفى مى‌نمايند، و از صاحبانشان هفتاد نوع مرگ بد را دفع مى‌كنند».

صدقه گیرنده

از رسول اكرم- صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم- سؤال شد: كدام صدقه افضل است؟ فرمود:

«على ذى الرّحم الكاشح‌» «بر خويشانى كه دشمنى خود را از تو پنهان مى‌كنند».

از حضرت صادق- عليه السّلام- سؤال شد: به چه كسى صدقه بدهيم به كسى كه بر در خانه مى‌آيد يا نگهداريم و به بستگان نيازمند خود بدهيم؟ فرمود.

«لا يبعث بها الّا الى من بينه و بينه قرابة فهو اعظم للاجر»

«به بستگان و نزديكانش (صدقه)بدهد كه اجر عظيمترى دارد».

«من سقى ظمآنا ماء سقاه اللَّه من الرّحيق المختوم»

«كسى كه تشنه‌اى را سيراب كند، خداوند متعال او را از شراب دست نخورده، سيراب مى‌نمايد».

حضرت صادق- عليه السّلام- فرمود:

«افضل الصّدقة ابراد الكبد الحرّىّ، و من سقى كبد احد من بهيمة او غيرها اظلّه اللَّه يوم لا ظلّ الّا ظلّه»

«بهترين صدقه خنك ساختن جگر عطشان است، هر كس جگر كسى را سيراب سازد، چه چهار پا باشد و چه غير آن، خداوند متعال در روز قيامت كه سايه‌اى جز سايه او نيست، برايش سايبانى قرار مى‌دهد»

مقالات مرتبط

ابن فهد حلی و نكوهش درخواست از مردم