احیاء شب نیمه شعبان بسیار مهم است زیرا بر اساس آن چه در روایت آمده در این شب درهای آسمان باز بوده و خداوند بندگان گنهکار را از آتش جهنم نجات می دهد، در این شب خداوند عمرها را نوشته و روزی تمام سال افراد را قسمت می‌نماید و هرچه در طول سال حادث می‌شود را در این شب نازل می‌کند.
در إقبال از رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم روایت کرده است که فرمودند: من در شب نیمه شعبان خوابیده بودم که جبرائیل به بالینم آمد و فرمود: یا مُحَمَّدُ! أَ تَنامُ فی هَذِهِ اللَیْلَةِ؟ «ای محمّد! آیا در چنین شبی می‌خوابی؟» گفتم: ای جبرائیل! مگر این شب چه شبی است؟ جبرائیل عرض کرد: هِیَ لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبانَ؛ قُمْ یا مُحَمَّدُ! «این شب، شب نیمه شعبان است؛ بلند شو ای محمّد!» فَأَقامَنی. «پس مرا از رختخواب بلند کرد.» ثُمَّ ذَهَبَ بی إلَی البَقیعِ. «بعد مرا به بقیع برد.» و به من گفت: ارْفَعْ رَأْسَکَ! «سرت را بلند کن!»
فَإنّ هَذِهِ لَیْلَةٌ تُفتَحُ فیها أَبوابُ السَّمآءِ. «امشب شبی است که درهای آسمان باز است.» فَیُفتَحُ فیها أَبْوابُ الرَّحْمَةِ و بابُ الرِّضْوانِ و بابُ المَغْفِرَةِ و بابُ الفَضْلِ و بابُ التَّوْبَةِ و بابُ النِّعْمَةِ و بابُ الجودِ و بابُ الإحْسانِ. «درهای رحمت باز می‌شود، باب رضوان باز می‌شود، باب مغفرت إلهی باز می‌شود، باب فضل إلهی، باب توبه، باب نعمت و باب جود و باب احسان باز می‌شود.» یُعتِقُ اللَهُ فیها بِعَدَدِ شُعورِ النَّعَمِ و أَصْوافِها. «خداوند در چنین شبی به عدد موها و پشمهای چهارپایان، بندگان گناهکار را از جهنّم آزاد می‌کند.»
یُثبِتُ اللَهُ فیها الأَجالَ و یُقَسِّمُ فیها الأَرْزاقَ مِنَ السَّنَةِ إلَی السَّنَةِ. «در این شب خداوند عمرها را نوشته و روزی تمام سال افراد را قسمت می‌نماید.» و یُنزِلُ ما یَحدُثُ فی السَّنَةِ کُلِّها. «و هرچه در طول سال حادث می‌شود را در این شب نازل می‌کند.»
یا مُحَمَّدُ! مَن أَحْیاها بِتَسْبیحٍ و تَهْلیلٍ و تَکْبیرٍ و دُعآءٍ و صَلَوةٍ و قِرآءَةٍ و تَطَوُّعٍ و اسْتِغْفارٍ کانَتِ الجَنَّةُ لَهُ مَنْزِلاً و مَقیلاً و غَفَرَ اللَهُ لَهُ ما تَقَدَّمَ و ما تَأَخَّرَ.
«ای محمّد! هرکسی‌که این شب را به تسبیح (گفتن سبحانَ الله) و تهلیل (گفتن لا إلهَ إلاّ الله) و تکبیر (گفتن اللهُ أکبر) و دعا و نماز و قرائت قرآن و تطوّع (خواندن نمازهای مستحبّ و انجام کارهای مستحبّ) و استغفار إحیا بدارد، بهشت جایگاه و مقرّ او خواهد بود و خداوند تمام گناهان گذشته و آینده او را می‌آمرزد.»
یا مُحَمَّدُ! مَن صَلَّی فیها مِائَةَ رَکْعَةٍ یَقرَأُ فی کُلِّ رَکْعَةٍ فاتِحَهَ‌الکِتابِ مَرَّةً و قُلْ هُوَ اللَهُ أَحَدٌ عَشْرَ مَرّاتٍ، فَإذا فَرَغَ مِنَ الصَّلَوةِ قَرَأَ ءَایَهَ‌الکُرْسِیِّ عَشْرَ مَرّاتٍ و فاتِحَهَ‌الکِتابِ عَشْرًا و سَبَّحَ لِلَّهِ مِائَةَ مَرَّةٍ، غَفَرَ اللَهُ لَهُ مِائَةَ کَبیرَةٍ موبِقَةٍ موجِبَةٍ لِلنّارِ و أَعْطَی بِکُلِّ سورَةٍ و تَسْبیحَةٍ قَصْرًا فی الجَنَّةِ و شَفَّعَهُ اللَهُ فی مِائَةٍ مِن أَهْلِ بَیْتِهِ و شَرَکَهُ فی ثَوابِ الشُّهَدآءِ.
«هرکس در چنین شبی صد رکعت نماز بخواند، در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه سوره: قُلْ هُوَ اللَهُ أَحَدٌ و هنگامی‌که از نماز فارغ شد ده مرتبه آیه‌الکرسی و ده مرتبه سوره فاتحه‌الکتاب و صد مرتبه سبحانَ الله بگوید، خداوند صد گناه کبیره او را که موجب آتش جهنّم است می‌بخشد و عوض هر سوره و هر سبحانَ الله، قصری در بهشت به او عنایت می‌کند و شفاعت او را نسبت به صد نفر از اهل بیتش می‌پذیرد و او را در ثواب شهدا شریک می‌نماید.»
تا اینکه می‌فرماید: فَأَحْیِها یا مُحَمَّدُ! «شب نیمه را إحیا بدار!» و أْمُرْ أُمَّتَکَ بِإحْیآئِها؛ «و به امّت خود امر کن که امشب را إحیا بدارند و تا به صبح بیدار باشند.» و التَّقَرُّبِ إلَی اللَهِ تَعالَی بِالعَمَلِ فیها. «با عبادت در این شب به خدا تقرّب بجویند!» فَإنّها لَیْلَةٌ شَریفَةٌ. «این شب، شب شریفی است!»
و قَدأَتَیْتُکَ یا مُحَمَّدُ! و ما فی السَّمآءِ مَلَکٌ إلاّ و قَدصَفَّ قَدَمَیْهِ فی هَذِهِ اللَیْلَةِ بَینَ یَدَیِ اللَهِ تَعالَی. جبرئیل می‌فرماید: «من به نزد تو به زمین آمده‌ام درحالی‌که در آسمان ملکی نبود إلاّ اینکه در مقابل پروردگارش ایستاده بود.» فَهُم بَینَ راکِعٍ و قآئِمٍ و ساجِدٍ و داعٍ و مُکَبِّرٍ و مُسْتَغْفِرٍ و مُسَبِّحٍ. «و برخی در حال رکوع و برخی در قیام و برخی در سجود بوده و برخی دعا نموده و گروهی تکبیر و گروهی تسبیح می‌گفتند و جمعی استغفار می‌نمودند.» یعنی در این شب که من آمدم همه ملائکه مشغول ذکر پروردگار بودند.
و هِیَ لَیْلَةٌ لایَدْعو فیها داعٍ إلاّ اسْتُجیبَ لَهُ. «و این شبی است که هیچ دعاکننده‌ای دعا نمی‌کند مگر اینکه خدا دعایش را مستجاب می‌کند.» و لا سآئِلٌ إلاّ أُعطِیَ و لا مُسْتَغْفِرٌ إلاّ غُفِرَ لَهُ. «و هیچ سائلی از پروردگار درخواست نمی‌کند مگر اینکه خدا به او عنایت می‌کند و هیچ مستغفری طلب غفران نمی‌کند مگر اینکه خداوند او را می‌بخشد.»
بعد این جمله ذیل را دارد که می‌فرماید: مَن حُرِمَ خَیْرَها یا مُحَمَّدُ! فَقَدحُرِمَ! (إقبال‌الأعمال، ج۳، ص۳۲۰ و ۳۲۱.) «ای محمّد! هرکه از خیر این شب محروم شود او دیگر محروم است.» یعنی حقّاً که این شخص محروم حقیقی است و بهره‌ای از معنویّات ندارد.
و پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم در شب نیمه شعبان این دعا را می‌خواندند:
اللَهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِن خَشْیَتِکَ ما یَحولُ بَینَنا و بَینَ مَعْصیَتِکَ، و مِن طاعَتِکَ ما تُبَلِّغُنا بِهِ رِضْوانَکَ، و مِنَ الیَقینِ ما یُهَوِّنُ عَلَینا بِهِ مُصیباتِ الدُّنْیا، اللَهُمَّ مَتِّعْنا بِأَسْماعِنا و أَبْصارِنا و قُوَّتِنا ما أَحیَیْتَنا، و اجْعَلْهُ الوارِثَ مِنَّا.
و اجْعَلْ ثارَنا عَلی مَن ظَلَمَنا، و انْصُرْنا عَلی مَن عادانا، و لاتَجعَلْ مُصیبَتَنا فی دینِنا، و لاتَجعَلِ الدُّنْیا أَکبَرَ هَمِّنا و لا مَبْلَغَ عِلْمِنا، و لاتُسَلِّطْ عَلَینا مَن لایَرحَمُنا، بِرَحْمَتِکَ یا أَرحَمَ الرّاحِمینَ.
پس شب نیمه شعبان شب بسیار مهمّی است. إن‌شاءالله رفقا هرکس به مقداری که می‌تواند این شب را إحیا بدارد و عبادت کند و مشغول دعا و نماز و تلاوت قرآن شود و استغفار نماید. این شب، شبی است که خداوند به پیغمبرش امر کرده است که: أَحْیِها یا مُحَمَّدُ و أْمُرْ أُمَّتَکَ بِإحْیآئِها. «این شب را زنده بدار! شب‌زنده‌داری کن و به امّت خود أمر کن که این شب را إحیا بدارند!»
شب نیمه شعبان از شبهائی است که برکات در آن نازل می‌شود و درهای آسمان باز است، درهای رحمت باز است و ما باید این ظروف نفوس خود را زیر آن بارانها و نعمتها و برکاتی که درشب نیمه شعبان از آسمان فیضان دارد قرار بدهیم و استفاده کنیم. اگر بخوابیم مثل این‌است‌که ظرف نفسمان را وارونه گذاشته‌ایم و دیگر این ظرف خالی می‌ماند. باید با إحیاء شب نیمه شعبان، این ظرف را پر کنیم و به هر مقداری که می‌توانیم و کشش هست نمازهائی که در این شب وارد است را بخوانیم.
از أهمّ أعمال شب نیمه شعبان زیارت حضرت أباعبدالله الحسین علیه‌السّلام است. حتماً زیارت امام حسین علیه‌السّلام را در شب نیمه شعبان انجام بدهید. در روایات بسیار وارد است که اگر انسان نتوانست از راه نزدیک زیارت کند، از راه دور زیارت امام حسین علیه‌السّلام را انجام بدهد.
و دیگر خواندن دعای کمیل است که إن‌شاءالله این دعا را بخوانید و از فیوضات شب نیمه حدّأکثر استفاده را ببرید، تا إن‌شاءالله مقدّمه‌ای باشد برای درک شب قدر در ماه مبارک رمضان. اگر این شب را به إحیا مشغول باشیم بهره ما از شب قدر در ماه مبارک رمضان خیلی بیشتر خواهد بود.
سعی کنید از اوّل شب تا آخر آن به عبادت مشغول شوید، چون اگر انسان از اوّل شب هم مشغول شود شاید وقت کفاف ندهد که أعمالی را که در این شب وارد است انجام دهد.
اعمال شب نیمه شعبان: سجده شب نیمه شعبان، کیفیت نافله شب در شب نیمه شعبان، زیارت امام حسین در شب نیمه شعبان، نماز زیارت امام حسین در شب نیمه شعبان، دعای کمیل، دعای ظهور در نيمه شعبان، محاسبه اعمال، چشم پوشى از لذات دنیوی، احیای این شب بهره را از شب قدر بیشتر می‌کند.