عرفان و حکمت
عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
تبیین عقلی و نقلی عرفان و حکمت و پاسخ به شبهات
صفحه‌اصلیدانشنامهمقالاتتماس با ما

سمع غیرمادی و بصر غیرمادی چه تفاوتی با هم دارند؟

سمع غير مادي و بصر غير مادي چه تفاوتي با هم دارند؟

چرا دريافت كلام خدا در دنيا به سمع باطن ممكن است؛ ولي رؤيت آن حضرت، به بصر باطن جز در آخرت مقدور نيست؟

آیت الله جوادی آملی
پاسخ:۱

منبع: نسيم انديشه دفتر اول - صفحه ۱۲۱ و ۱۲۲


همان‌گونه كه سمع و بصر مادي گاهي با هم تفاوت دارند و يكي از ديگري قوي‌تر است، سمع و بصر باطني هم گاهي داراي درجاتي است. گوش دلها يكسان نيست، چون دلها يكسان نيست. چشم دلها هم يكسان نيست.

خداي سبحان در آيات پاياني سوره مباركه شوري فرمود:

كساني كه سخن حق را مي‌شنوند، سه دسته‌اند:

  • ۱. بعضي بي‌واسطه اين سخن را مي‌شنوند.
  • ۲. بعضي از پس پرده حجاب .
  • ۳. و برخي از راه پيك و ارسال رُسُل.

(و ما كانَ لبشرٍ أن يُكلّمهُ اللّهُ إلاّ وحياً أو من وراءِ حجابٍ اَو يرسل رسولا).[۱]

كسي كه مي‌تواند بي‌واسطه كلام الهي را بشنود، شايد بتواند ذات اقدس خداوند را بي‌واسطه شهود كند. البته چنان‌كه بارها گفته شد، هويت مطلقه الهي در دسترس شهود هيچ‌كس، حتي پيامبر اسلام ‌صلي الله عليه و آله و سلم هم نيست:

«فحار فيها جميع الأنبياء و الأولياء»[۲]، و پس از مرحله ذات، امكان شهود، با توجه به مراتب و درجات اشخاص متفاوت خواهد بود؛ يعني بعضي به شهود بي‌واسطه مي‌رسند و برخي شهود با واسطه دارند.

پانویس

۱. سوره شوري، آيه ۵۱.

۲. شرح فصوص الحكم قيصري، ص ۳۴۶.